Studentska publikacija_Interpolacija _ kao kontekst unutrašnje arhitekture

IZDAVAČ:  Arhitektonski fakultet /Univerzitet Crne Gore

ZA IZDAVAČA: Doc. dr Svetislav Popović

UREDNICI: Doc. dr Veljko Radulović, Sanja Paunović Žarić, MsC Ema Alihodžić Jašarović

Predmetna publikacija predstavlja prikaz odabranih studentskih istraživanja i finalnih projekata na predmetu Enterijer u toku studijskih godina 2012/13. i 2013/14. godine. Organizovanjem izložbi, prezentovanjem mogućnosti i edukacijom stanovništva od strane visokoškolskih istitucija, strukovnih udruženja i struke, može se ukazati na važnost očuvanja tradicije. Bokeška ulica u Podgorici predstavlja živopisan gradski ambijent koji je svojom slojevitošću i ambijentalnim svojstvima bio motivišući faktor za istraživanje i stvaranje studenata i nastavnog osoblja Arhitektonskog fakulteta iz Podgorice. Rad se odvijao kroz simuliranu interpolaciju novog objekta u ulični niz, ili rekonstrukcije postojećih struktura. Pod sloganom „Arhitektura je izašla u grad!” širokom auditorijumu se kroz interaktivnu izložbu ukazalo se na važnost, slojevitost i mogućnosti očuvanja elemenata identiteta gradskog prostora.

Unutrašnja arhitektura kao sastavni dio arhitektonske discipline, nerazdvojni je element arhitektonskog i egzistencijalnog konteksta. Od početaka civilizacije predstavlja simboličko-arhetipski elemenat ljudskog staništa. Veći dio života današnjice odvija se u unutrašnjim, fizički ograničenim i ambijentalno definisanim prostorima. Kao takva, unutrašnja arhitektura ili enterijer postaje zahvalan projektnatski medijum za istraživanje ljudskih relacija sa prostorom, materijalima, osvjetljenjem i ambijentalnim situacijama. Istovremeno postaje snažan emiter identitetskih poruka, i stavova pojedinaca ili grupe korisnika određenog prostornog sklopa. Zahvaljujući ovome, uz intezivni razvoj tehnologija i sistema komunikacije, unutrašnja arhitektura postaje medijski opšte prisutna disciplina čija znanja i vještine postaju sve dostupnijie. Dostupnost se ostvaruje prevashodno kroz Lifestyle medijski kontekst u kome najčešće borave teme enterijera. Ovakva izloženost discipline je dvojakog efekta. Laka dostupnost i prividna sposobnost javnosti da kreira i kritikuje diskurs unutrašnje arhitekture pogoduje njenoj popularnosti, time i značaju koji se ogleda u profesionalnom omasovljenju, razvoju prateće tehnologije i industrije, a sve zajedno rezultuje podizanjem kvalitativnih standarda ove prakse. Sa druge strane, predmetna izloženost discipline može da dovede do relativizacije vrijednosnih kriterijuma što rezultuje smanjenom vidljivošću pozitivne prakse. Ovo posebno važi u kontekstu ograničenih tržišta, kakvo je crnogorsko.  To je aktuelan i neizbježan uticajni faktor za dodatno promišljanje formativnog procesa budućih profesionalaca u oblasti unutrašnje arhtekture. 

Navedene okolnosti i pretpostavke čine važan element okvira za definisanje nastavnog programa na predmetima Enterijera u okviru nastave na Arhitektonskom fakultetu u Podgorici. U tom smislu, namjera je da studenti osim savladavanja osnovnih znanja i vještina iz predmeta, steknu iskustva projektovanja u specifičnim kontekstualnim situacijama, čime bi dodatno animirali svoje kreativne i stručne potencijale, primjenjujući ih u stvaranju nove arhitektonske vrijednosti. Jedna od zahvalnih tema za realizaciju ove ideje jeste upravo zadatak Interpolacije koji podrazumijeva imperativ dogradnje urbanog i arhitektonskog identiteta lokacije, u uslovima definisanog, ograničenog i kulturno slojevitog konteksta. 

Ovakve okolnosti prepoznate su u Bokeškoj ulici u Podgorici gdje je i locirano istraživanje studijske godine 2012/13. Ova ulica predstavlja živopisan gradski ambijent koji je svojom slojevitošću i ambijetnalnim svojstvima bio motivišući faktor za istraživanje i stvaranje. Rad se odvijao kroz simuliranu interpolaciju novog objekta u ulični niz, ili interpolaciju prilikom rekonstrukcije postojećih struktura. Porodično stanovanje i poslovni – kreativni inkubator definisani su kao programski okvir za istraživanje i projektovanje.

Reafirmacija autentičnih i vitalnih ambijenata grada pokazala se kao zahvalan projektantski izazov. Istraživanje je potvrdilo da se ista može ostvariti i kroz istraživanje mogućnosti i koncepata unutrašnje arhitekture i njene relacije sa jasno definisanim fizičkim i kulturnim kontekstom. 

Usljed polazne premise o neodvojivosti unutrašnje arhitekture od ukupnosti discipline, zadatak je podrazumjevao i izradu idejnog arhitektosnkog rješenje čitavog objekta, a zatim njegovu razradu do nivoa idejnog arhitektonskog rješenja enterijera.

Program stambenog objekta trebalo je definisati prema karakteru korisnika koji ga nastanjuju. Studenti su  simulirali broj, starosnu i profesionalnu strukturu porodice ili pojedinca koji nastanjuje predmetni prostor, a zatim su definisali adekvatan programski sadržaj objekta. Moguće je bilo, kao dopunski sadržaj, projektovati i manji poslovni prostor u prizemlju objekta. 

Programski zadatak druge grupe studenata bio je poslovni – kreativni inkubator. U cilju osnaživanja malih preduzeća i početnika u biznisu prepoznata je potreba afirmacije generisanja poslovnih inkubatora. Ova praksa je poznata u zemljama Evropske unije i regiona, i do sada uspješno kreira poslovni ambijent za zapošljavanje mladih stručnjaka iz različitih oblasti. Inicijativa se posebno odnosi na tzv.  kreativne industrije poput: arhitekture, dizajna (grafičkog, industrijskog, modnog), IT sektora, digitalne produkcije itd. 

Na zadatoj lokaciji u Bokeškoj ulici bilo je potrebno uraditi idejno arhitektosnko rješenje poslovnog inkubatora, a zatim ga razraditi do nivoa idejnog arhitektonskog projetka enterijera. Ponuđena je i mogućnost projektovanja rekonstrukcije postojećih objekata.

Program inkubatora trebalo je da kreira uslove boravka i rada nekoliko timova i pojedinaca iz komplementarnih polja kreativnog djelovanja prema izboru projektanta. Program je koncipiran i dopunjavan u zavisnosti od funkcionalnog karaktera inkubatora. Broj članova inkubatora je oko 15. Površinu pojedinačnih funkcionalnih jedinica, kao i ukupna površina inkubatora određivana je u zavisnosti od potencijala lokacije.

Afirmacija izučavanja unutrašnjih kontradiktornosti ili polova discipline bila je polazna platforma za definiciju konkretnog projektnog programa i fizičkog konteksta istraživanja – odabira konkretne lokacije u uličnom nizu. 

Dvojnost unutra/spolja i anvelopa/sadržaj bila je zahvalna za polazne zaključke i koncepte koji su opredjelili dalji razvoj projekata u oba programska okruženja. Kao konceptualna vodilja u nastavku njegove izrade definisana je potreba za kreiranjem identiteta, identifikovanjem sa mjestom u kome se boravi, radi ili živi.

Metode konstruisanja identiteta unutrašnjeg prostora definisane su kroz nekoliko nastavnih poglavlja koje su studenti pohađali u okviru teoretskog djela nastave, a prvenstveno kroz:

Sagledavanje i valorizaciju fizičkog konteksta i programskih okolnosti zadatka,

Kreiranje doživljaja trodimenzionalnog prostora / oblikovanje i kompozicija,

Stimulacija senzora vida, zvuka, dodira, mirisa kao preduslova osnovnih doživljajnih iskustava ambijenta,

Adekvatan tretman sistema osvjetljenosti, izvora i boja svjetla, njihovog usmjerenja i

Dijalog materijala i boja kao osnovnog elementa percepcije unutrašnjeg prostora.

Rezultati jednosemestralnog rada na predmetnom istraživanju ilustrovali su raznovrsnost konceptualnih pristupa programima, kao i arhitektonskog tretmana zadatih tema. Odabrana grupa semestralnih radova potvrdila je ovladavanje znanjima i vještinama discipline, i istovremeno je ostvarila značajan iskorak u području arhitektonske inovacije i eksperimenta. Originalna tumačenja zadatka Interpolacije, jasne i snažne relacije između koncepata unutrašnjeg prostora i ukupnog arhitektonskog sklopa kandidovale su određeni dio radova za javnu prezentaciju.   Ista je upriličena u formi izložbe održane 10. jula 2013. u Bokeškoj ulici u Podgorici.