Riječ direktora Đurovića povodom 57 godina od osnivanja Instituta za biologiju mora
Riječ dr Mirka Đurovića, direktora Instituta za biologiju mora Univerziteta Crne Gore, institucije koja sjutra obilježava 57 godina od osnivanja Instituta za biologiju mora, prenosimo u cjelosti:
Svake godine početkom decembra Institut za biologiju mora obilježava godišnjicu osnivanja, uspješnog rada i razvoja, a ovog decembra je punih 57 godina. Ovu godišnjicu pamtićemo kao jednu od najuspješnijih u poslednjih nekoliko godina, kako u realizaciji brojnih naučno-istraživačkih zadataka, tako i u velikom broju uspješno realizovanih stručnih poslova.
Pored brojnih naučnoistraživačkih projekata u 2018-toj započeli smo još pet novih iz Interreg poziva, čime smo povećali svoju naučno-istraživačku aktivnost i saradnju sa brojnim međunarodnim institucijama čiji ukupan broj prelazi 150.
U toku godine uspješno su se realizovali tekući projekti koji se rade u saradniji sa Ministarstvom poljoprivrede i ruralnog razvoja i JP Morsko dobro i drugim nacionalnim institucijama. Kao jedan od noviteta jeste ponovno učešće Instituta u procesu monitoringa morskog ekosistema zajedno sa našim kolegama iz Centra za ekotoksikološka istraživanja iz Podgorice a koji sprovodi Agencija za zaštitu životne sredine.
Najveći izazov u radu u ovoj godini pamtićemo po učešću Instituta za biologiju mora u procesu pripremnih radova na istraživanju nafte i gasa u Crnogorskom podmorju. Iako smo aktivni na tom polju još od 2014-te godine kada je rađena Strateška procjena uticaja na životnu sredinu vezana za eksploataciju nafte i gasa u Crnogorskom podmorju, tek ove godine smo uspjeli da nakon većeg broja sastanaka sa predstavnicima naftnih kompanija i uz posredovanje Agencija za zaštitu životne sredine, uzmemo aktivno učešće u dijelu monitoringa životne sredine u pred seizmičkim i pred ekslopatacionim aktivnostima. Kao jedina naučnoistraživačka ustanova u Crnoj Gori koja se bavi isključivo proučavanjem morskog ekosistema, smatram da je učešće Instituta u ovom procesu od suštinske važnost prije svega da donosiocima odluka obezbijedi nezavisno i stručno mišljenje o stanju morskog ekosistema, uticaju svake planirane aktivnosti na isti, kao i mogućim korektivnim mjerama koje treba primjenjivati kako bi uticaj cjelokupnog procesa istraživanja nafte i gasa protekao uz minimalne rizike. Institut za biologiju mora jasno stoji na odrednici da zdrava životna sredina nema altrernativu, bez obzira na brojne ekonomske koristi, te dijeleći zabrinutost sa stručnom i laičkom javnošču, spremno smo dočekali početak realizacije nafte i gasa, te prisutnošću u ovom procesu omogućili svima precizne naučno zasnovane informacije o stanju životne sredine u svim fazama do sada sprovedenih istraživanja.
Aktivnosti Instituta za biologiju mora su dugoročno planirane, pa tako i u godini koja slijedi očekuju nas brojne obaveze i izazovi.
Najviše pažnje posvetićemo rekonstrukciji većeg dijela prizemlja Instituta i početak uspostavljanja Centra za zaštitu biodiverziteta Jadranskog mora i u sklopu njega prvi javni akvarijum u Crnoj Gori. Uz ovu veoma složenu rekonstrukciju i radove, Institut će konačno riješiti višedecenijski problem oronule terase i prostorija ispod nje i tom dijelu Instituta udahnuti novi život i staviti ga u funkciju cjelokupnog rada. Otvaranjem dijela Instituta za biologiju mora za širu javnost, želimo da proširimo edukativni uticaj na buduće posjetioce o našem Jadranu, bogatstvu njegovog živog svijeta, svim problemima sa kojima se on danas suočava i na taj način još više doprinesemo u stvaranju svijesti i neprestanoj potrebi brige o očuvanju životne sredine i našeg mora.
Uporedo sa rekonstrukcijom prizemlja Instituta ubrzano se radi na pripremi dokumentacije za nadogradnju dijela Instituta za biologiju mora i uspostavljanju ekpserimentalne laboratorije u oblasti marikulture, koja će prvenstveno biti namijenjena za proizvodnju mlađi kamenica i drugih vrsta školjkaša i njihovu distribuciju svim komercijalnim uzgajivačima školjaka u Crnoj Gori. Za idejno rješenje nadogadnje Instituta, u gabaritima od cca 260m2, dobijeni su konzervatorski uslovi od Regionalnog zavoda za zaštitu kulturne baštine 1996. godine, te će planirana nadogradnja nakon više od dvije decenije konačno biti urađena uz poštovanje svih pozitivnih propisa, a novi dio Instituta u potpunosti će biti usklađen sa postojećim objektom.
Tokom ove godine prijavljeno je veći broj projekata na razne međunarodne pozive čije rezultate očekujemo tokom 2019-te godine, a naročito očekujemo rezultate sa poziva H2020 gdje smo aplicirali za uspostavljanje funkcionalne marinske biotehnološke laboratorije, naslednice nekada čuvene neurološke laboratorije koja je bila nosilac naučnog rada i razvoja Instituta za biologiju mora, a koja je morala biti ugašena uslijed nedostatka kadrovskog potencijala i opreme.
Takođe se pripremamo za veliku naučnu konferenciju “Adriatic biodiversity conference” koja će se održati od 07-11. aprila 2019. godine, na kojoj očekujemo veliki broj kolega i naučnika iz svih Mediteranskih država.
Danas Institut za biologiju mora krasi vrlo mladi i profesionalni naučni, stručni i administrativni kadar, na čijem proširenju već uveliko radimo, jedinstveno u misiji realizacije brojnih izazova, naučnih i stručnih projekata sa osnovnom misijom proučavanja i zaštite Jadranskog mora.