Jubilej 150 godina Danilovgrada obilježen otvaranjem izložbe prof. dr Svetislava G. Popovića

Povodom obilježavanja jubileja 150. godina od osnivanja Danilovgrada, u galerijskom prostoru na Rsojevici, otvorena je izložba koju je priredio prof. dr Svetislav G. Popović, dekan Arhitektonskog fakulteta u Podgorici. Cilj izložbe  je da ukaže na semantiku grada tokom istorije postojanja.

Izložbu je otvorio Zoran Bošković, predsjednik Skupštine opštine Danilovgrad. Bošković je otvarajući izložbu kazao, da je 150 godina od osnivanja grada poseban jubilej, a time i prilika da se neke stvari osvijetle i sačuvaju od zaborava. Sakrivene negdje od žurbe čekaju – s vremena na vrijeme ugledaju svjetlost dana, podsjete na doba, događaje, ličnosti, prolaznost i tako dalje i barem na kratko ukažu da je sve to bilo koliko juče. A svako juče obavezuje, pogotovo posebne među nama, koji to znaju ne samo da treba, nego i kako treba,a i kad treba, zato je njihov doprinos takođe poseban.

-Kao u svemu i među posebnima ima opet posebnih, a takav je i gospodin Svetislav G.Popović, koji nam je u znak obilježavanja jubileja 150 godina od osnivanja Danilovgrada priredio izložbu „ 150 godina grada “ ,kao rezultat autorivih nemira i traganja po projektantskim institucijama, arhivima i muzejima širom današnjih i bivših zajedničkih prostora od Cetinja, Beograda, Dubrovnika i drugih mjesta. Želim da ispred lokalne samouprave, i u svoje ime i izrazim zahvalnost gospodinu Popoviću na ovom vrijednom doprinosu, kazao je Bošković.

Bošković je naglasio da su na ovoj izložbi prikazana istraživanja regulative uređenja prostora, njen nastanak i razvoj, kao i obrasci nastanka i razvoja Danilovgrada i naselja. U postavci izložbe nalazi se između ostalih i dokumentacija – odnosno radovi znamenitih stvaraoca sa naših prostora kao što su Drago Đurović, Drago Šćepanović, Branko Radović, samo koliko podsjećanja ni u kom smislu nabrajanja, a o tim našim velikanima i drugim autorima moja malenkost se ne usuđuje bilo što reći, izuzev da pozvano o njima, kao i više o samoj izložbi, to može učiniti uvaženi autor Popović.

On je podsjetio da je prof. dr Svetislav G. Popović, dekan arhitektonskog fakulteta u Podgorici, za postignute rezultate dobio niz domaćih i međunarodnih priznanja, a ove godine je laureat- dobitnik najviše opštinske nagrade „ Deveti decembar”.

-Razmišljao sam kako u najkraćem da objasnim Svetovu osobenost kroz osjećaj i odnos prema gradu, a s obzirom na prilično dugu saradnu po pitanjima problema iz oblasti urbanizma u našoj lokalnoj sredini. Kazaću da je Gradu ponudio urađen projekat autobuske stanice, projekat stadiona, projekat revitalizacije starih seoskih naselja, uradio detaljni urbanistički plan staro jezgro, autor je projekta Hrama, radi idejno rješenje uređenja glavne ulice, niza stručnih radova na temu grada, što kao autor što kao mentor, koncept muzeja arhikekture, a u najavi je priprema nove monografije pod nazivom „ Danilovgrad u prostoru i vremenu„ čija se promocija očekuje u martu naredne godine, kao i knjigu „ Danilovgrad arhiktektura simbolika prostora „ objavljena 2011 godine, koja ja u stvari pravi vodič kroz ovu izložbu, naglasio je Bošković.

Dugogodišnja tradicija postojanja, izražena kroz samo ime grada, izbor lokacije formiranja, govori nam da se vezuje za nekadašnju epohu slavne istorije crnogorske države, kazao je prof. Popović, obraćajući se na otvaranju izložbe.

Popović je naglasio, da je sto pedeset godina od prve zacrtane matrice grada pa do danas, grad u određenim etapama razvoja imao je bolja ili lošija razvojna rješenja. U okviru modela formiranog kroz dosadašnji period samo uži prostor istorijskog jezgra sa neposrednim okruženjem, razvijen kao mješovita stambeno poslovna struktura, čitavo vrijeme je relativno čvrsto planski kontrolisan. Urbanistička dokumentacija iz ranijeg perioda ne datira ni u kakvom obliku, izuzev parcijalnih razmišljanja i rješenja entuzijasta koji  su se brinuli za  prostornu organizaciju.

Prof. dr Svetislav G. Popović, kaže da Crnogorska vlast 1869. godine donosi odluku o podizanju Novog grada na  desnoj obali rijeke Zete. Izgradnja grada započeta je naredne 1870. godine. U vremenu koje katakteriše opšti društveni razvoj i modernizacija crnogorske države knjaz Nikola Petrović Njegoš, donio je odluku o podizanju novog grada, bez obzira na to što su na terenu gdje će se grad razvijati već postojale izgrađene određene fizičke strukture (Pazarišta na Ćeranića Glavici; kuća knjaza Danila na Orjoj Luci; drveni most na rijeci Zeti itd). 

Kroz ovu izložbu predstavljen je istorijski i strukturalni prikaz nastanka Danilovgrada: Obilježja tradicije, kulture stanovanja i života izražene su i kroz smisao za urbani život i rad malobrojnog naroda okupljenog oko žarišta života koja pruža i onako surova priroda na malom prostoru. Sva ta obilježja nijesu mnogo sačuvana kroz nekakvu urbanističku dokumentaciju, ali se mogu pročitati na  ostacima izgrađenosti građevinskog fonda, izraženo kroz stilove, forme, prostorne plastike i urbane cjeline prostorne organizacije i funkcije života i rada.

-Zbog nedostatka prirodnih komunikacija, surovosti prostora, klime, nepristupačnosti terena, Cetinje nije moglo biti prestonica Crne Gore. Mjesto  na kome je osnovan Danilovgrad imalo je sve prirodne, klimatske  i  geografske  uslove da postane jak centar Crne Gore. Na ideju o osnivanju Danilovgrada, prvi je došao vladika Petar drugi  Petrović Njegoš, a istu je prihvatio njegov nasljednik knjaz Danilo Petrović Njegoš, koju  će kasnije  ostvariti knjaz Nikola. Budući grad dobija ime po knjazu Danilu -  Danilovac ili Danilovgrad- kaže Popović.

Za Danilovgrad se vezuje ime i njegovog duhovnog oca, arhitekte i inžinjera Dragutina Dragiše Milutinovića, profesora Velike tehničke škole u Beogradu, kao tvorca prvog urbanističkog plana. Razvoj prvog urbanizovanog grada, nesuđene prestonice u Crnoj Gori, nastao poslije oslobodilačkih ratova protiv Turske, na prostoru bjelopavlićke ravnice između Stare Crne Gore i Brda, možemo kroz izložbu pratiti kroz četiri veće vremenske faze: Grad kao sjedište ujedinjenja stare Crne Gore i Brda; Grad u periodu oslobođenja; Period razvoja grada u Kraljevini Jugoslaviji; Period posleratne Jugoslavije.

-Danilovgrad je kroz svoju istoriju građenja od samog osnivanja do četrdesetih godina prošlog vijeka, zadržao fizionomiju i identitet prostora, jer određene cjeline grada angažovanjem  vladara nastajale su u jednom dahu, a pojedini  djelovi grada dobijali su svoj  oblik spontano akcijom imućnih građana, trgovaca, glavara ali i pojedinih majstora graditelja, koji su vodili računa da sve bude usklađeno sa tradicijama koje je stvarao narod i evropskim stilom koji su upoznavali na svojim putovanjima i   prenosili na svoj domaći teren. Graditelji su većinom Novljani kao i Dalmatinci koji su svoj istančani ukus i odgovornost građenja prenosili na domaće majstore- naglasio je prof dr Svetislav Popović. 

Izložba sadrži Istorijsku analizu arhivske dokumentacije, saznanja iz dokumentacije o razvoju Danilovgrada u prostoru "mape i planovi" iz različitih perioda, tipološku analizu pojavnih, morfoloških oblika urbanizma (naseljskih, varoški, gradskih) sklop i ambijent. Takođe, tu je i simbolika prostora koja je najpogodnija da se uspostavi kontinuitet u vremenu, označe etape u tradiciji, događanja u povjesti, dalekoj i živoj, drugim riječima, da upozore na ukorijenjenost čovjeka u vlastitoj kulturnoj i nacionalnoj istoriji.Istorijat grada vidi se kroz ličnost, vrijeme i prostor, ime grada govori o njegovom porijeklu i nastanku. Izložba predstavlja sintezu o zakonomjernostima dosadašnjeg trajanja i budućeg razvoja po modelu i kodeksu Danilovgrada, ali i projekte stvaraoca, master radove, specijalističke  radove studenata.

Medijske objave:

https://www.pobjeda.me/clanak/otvorena-izlozba-prof-dr-svetislava-g-popovica

https://volimdanilovgrad.me/tag/izlozba-arhitekte-svetislava-g-popovica/

https://portalanalitika.me/clanak/353280/otvorena-izlozba-prof-dr-svetislava-g-popovica