Generatori konstantne snage predstavljaju elektronska kola koja na svom izlazu generišu konstantnu snagu na otpornom potrošaču čija se otpornost mijenja u definisanim granicama. Bez obzira na varijacije otpornosti potrošača, disipirana snaga na potrošaču je konstantna i nezavisna od promjena te otpornosti. Ovi elektronski sklopovi nalaze primjenu prije svega u mehanici fluida, u anemometriji i floumetriji (mjerenje brzine fluida, zapreminskog/masenog protoka fluida u jedinici vremena, temperature fluida, itd). Bitno svojstvo generatora konstantne snage jeste kontrolabilnost, odnosno, mogućnost da se generisana snaga jednostavno mijenja promjenom odgovarajućeg parametra.

Projekat “Kontrolabilni generator konstantne snage baziran na otpornom ogledalu (resistive mirror based controllable constant power generator)“ realizovan je na Elektrotehničkom fakultetu Univerziteta Crne Gore, u sklopu BIO-ICT Centra izvrsnosti, u periodu od septembra 2015. godine do septembra 2017. godine. Istraživači koji su radili na ovom projektu su: prof. dr Nikša Tadić, dr Milena Erceg, i mr Alija Dervić. Planirano je da se ovaj kontrolabilni generator konstantne snage primijeni kao osnovni gradivni element instrumenta za mjerenje vlažnosti tkiva biljke, koji bi se koristio za pametno navodnjavanje obradivih površina u otvorenom prostoru. Do sada u svijetu nije realizovan ni jedan sistem za pametno navodnjavanje obradivih površina u otvorenom prostoru na bazi mjerenja vlažnosti tkiva biljke. Postoje rješenja ovog tipa koja funkcionišu na laboratorijskom nivou, ali ne i u otvorenom prostoru. Osnovni problem je negativan uticaj temperaturnih varijacija na peformanse kontrolabilnog generatora konstantne snage. Ove promjene temperature na obradivoj površini, u periodu godine kada je potrebno navodnjavati poljoprivredne kulture, kreće se u opsegu od 0⁰ C do 50⁰ C. Tako širok temperatutni opseg značajno ugrožava performanse postojećih rješenja kontrolabilnih generatora konstantne snage, što onemogućava potencijalnu primjenu ovih elektronskih kola u pametnom navodnjavanju obradivih površina. Dakle, pored zahtjeva za kontrolabilnim generisnjem konstantne snage u opsegu od 0.65 mW do 30 mW, pri varijacijama otpornosti potrošača u odnosu 1:5, nametnut je i radni temperaturni opseg od 0⁰ C do 50⁰ C kao sastavni dio projektnog zadataka. Ciljevi ovog projektnog zadatka realizovani su sa maksimalnom relativnom greškom generisane snage u odnosu na nominalnu snagu u iznosu od 2 % u opegu otpornosti potrošača od 0.5 kOhm do 2.5 kOhm, za generisane snage u opsegu od 0.65 mW do 30 mW.

Prototip kontrolabilng generatora konstantne snage baziran na otpornom ogledalu realizovan je u diskretnoj tehnici na štampanoj ploči. Prototip je napravljen na Elektrotehničkom fakultetu Univerziteta Crne Gore. Mjerenja performansi ovog prototipa obavljena su na Elektrotehničkom fakultetu Univerziteta Crne Gore i u Zavodu za metrologiju Crne Gore. Ovaj prototip predstavlja predmet patentne prijave poslate tokom oktobra 2017. godine Međunarodnom birou Svetske organizacije za intelektualnu svojinu (World Intellectual Property Organization - WIPO), čije je sedište u Ženevi. Ova institucija nadležna je za sprovođenje Ugovora o saradnji zemalja potpisnica u oblasti patenata (Patent Cooperation Treaty – PCT, multilateralni ugovor zaključen u Vašingtonu 1970. godine). Nakon revizionog postupka nadležnih organa WIPO-a, patent je zaveden u bazi podataka WIPO-a, i može se pronaći na sljedećem linku:

https://patentscope.wipo.int/search/en/detail.jsf?docId=WO2018080296&redirectedID=true

Najvažniji detalji koji se odnose na prvi patent iz Crne Gore registrovan u World Intellectual Property Organization, a koji se mogu pronaći na gornjem linku, su sljedeći:

• Title

(EN) RESISTIVE MIRROR BASED CONTROLLABLE CONSTANT POWER GENERATOR

(FR) GÉNÉRATEUR DE PUISSANCE CONSTANTE RÉGLABLE À BASE DE MIROIR RÉSISTIF

• Applicants: UNIVERZITET CRNE GORE / UNIVERSITY OF MONTENEGRO [ME/ME]; Cetinjski put bb 81000 Podgorica (ME)  
• Inventors: TADIĆ, Nikša; (ME), ERCEG, Milena; (ME), DERVIĆ, Alija; (ME) 
• No.: WO/2018/080296 
• International Application No.: PCT/ME2017/000001
• Publication Date: 03.05.2018
• International Filing Date: 23.10.2017
• International Patent Classification (IPC): G05F 1/56 (2006.01), G05F 1/66 (2006.01)
• Priority Data: P-2016-238   25.10.2016   ME

U skladu sa standardnim procedurama definisanim od strane World Intellectual Property Organization, Univerzitet Crne Gore kao vlasnik patenta “Resistive mirror based controllable constant power generator” u narednom periodu trebalo bi da stupi u pregovore sa nacionalnim patentnim zavodima zemalja u kojima naš patent treba da bude registrovan i operativan u smislu profitabilnih aktivnosti. Spisak ovih zemalja naveden je u patentnoj prijavi i može se pronaći na prethodno navedenom internet linku. Ovaj proces je vremenski ograničen, i podrazumjeva angažovanje advokata koji su eksperti za pitanje patenata. U sklopu budžeta BIO-ICT Centra izvrsnosti opredjeljena su sredstava za pokrivanje ovih troškova.

U prvoj polovini 2017. godine rad na kontrolabilnom generatoru konstantne snage nastavljen je u saradnji sa našim nučnim partnerima sa Vienna University of Technology, Faculty of Electrical Engineering and Information Technology, Institute of Electrodynamics, Microwave and Circuit Egineering. Naši partneri iz Austrije, sa kojima Elektrotehnički fakultet Univerziteta Crne Gore ima saradnju od 2004. godine, ponudili su nam resurse za realizaciju novih verzija kontrolabilnog generatora konstantne snage na bazi otpornog ogledala u formi elektronskih kola integrisanih na čipu u 0.35 um CMOS tehnlogiji. Prva verzija integrisana na čipu sa naponom napajanja od 5 V projektovana je tokom proljeća 2017. godine na Elektrotehničkom fakultetu Univerziteta Crne Gore korišćenjem softverskih alata za projektovanje integrisanih kola putem internet konekcije sa serverom na Vienna University of Technology. Druga verzija integrisana na čipu sa naponom napajanja od 10 V projektovana je tokom ljeta 2017. godine na Vienna University of Technology. Fabrikacija čipova obavljena je tokom jeseni 2017. godine u Njemačkoj. Planirano je da se mjerenje performansi ovih čipova obavi tokom ljeta 2018. godine na Vienna University of Technology.