Istorijski institut Univerziteta Crne Gore proslavlja 74. godinu postojanja
U ovoj godini Istorijski institut Univerziteta Crne Gore proslavlja 74. godinu postojanja. Povodom ove godišnjice, želimo još jednom da obratimo pažnju na veliki broj realizovanih naučnih projekata, publikovanje brojnih knjiga i zbornika radova, kao i održane naučne skupove.
U proteklih godinu dana, održana su dva značajna naučna skupa. Međunarodna naučna konfererenciju 1941. u Crnoj Gori: Osamdeset godina od Trinaestojulskog ustanka održana je u dvije sesije, gdje su kroz naučni dijalog razmatrana pitanja karaktera i značaja Trinaestojulskog ustanka (oslobodilačkog i antifašističkog) iz ugla savremene istorijske nauke. Sagledan je uticaj ustanka na tok oslobodilačkih procesa u Crnoj Gori i na jugoslovenskim prostorima, kao i pitanje njegovog značaja za oblikovanje političkih ideja o redefinisanju uređenja posleratne jugoslovenske države. Takođe, razmatran se i uticaj Trinaestojulskog ustanka na sadržaj književnih, umjetničkih i djela spomeničke arhitekture, nastalih u toku i poslije Drugog svjetskog rata. U decembru je održana međunarodna naučna konferencija „Crna Gora na političkoj i kulturnoj mapi Evrope“. Konferencija je takođe održana u dvije plenarne sjednice, tokom kojih su prezentovani rezultati istraživanja na teme iz političke i diplomatske istorije Crne Gore i njenog kulturno-istorijskog nasleđa. U fokusu su bila pitanja karaktera i značaja istorijskih procesa u Crnoj Gori, koji su odredili njeno mjesto na političkoj i kulturnoj mapi Evrope, od praistorije do druge polovine XX vijeka.
Istorijski institut Univerziteta Crne Gore je i ove godine dobio nagradu za najbolje opremljenu knjigu - za publikaciju Crnogorska artiljerija u XIX vijeku, autora Radoslava Raspopovića i Branka Bogdanovića, na Međunarodnom podgoričkom sajmu knjiga i obrazovanja, održanom od 8. do 14. maja 2022.
Osim ovog izdanja, iz štampe je izašla i Spomenica Istorijskog instituta UCG. Ovo izdanje je zapravo istorija institucionalnog razvoja istorijske nauke u Crne Gore. Iako je nastala povodom 70-godišnjice osnivanja Istorijskog instituta 1848- 2018, sadržaj uvodne studije seže u dalju prošlost, od nastanka prvih pisanih istorija o Crnoj Gori. Kako je riječ o jubilarnom izdanju, ono istovremeno predstavlja izraz iskrene zahvalnosti i odavanja počasti svima onima koji su svoj naučni i stručni rad ugradili u razvoj istoriografije u Crnoj Gori, ili na drugi način doprinijeli njenom institucionalnom utemeljenju.
Spomenica Istorijskog instituta nija nastala samo s namjerom da podsjeti na važnost datuma kada osnovan Istorijski institut Crne Gore, već i da prikaže njegovove ukupne naučne rezultate i faze kroz koje je u organizacionom i kadrovskom smislu prolazio. Ona je i izraz njegovanja kulture sjećanja jer sadrži ne samo podatke o osnivaču, vremenu i mjestu osnivanja, načinu rada, sveobuhvatnim rezultatima po kojima je Istorijski institut postao široko naučno prepoznatljiv, već i faktografske podatke o svemu važnom, što je kroz njegov rad postignuto Istorijski institut je, u okviru svojih moći, doprinio podizanju kolektivne društvene svjesti i, kao najstarija naučna institucija u Crnoj Gori, dao krupan podsticaj i bio aktivni činilac u osnivanju drugih naučnih i visokoškolskih obrazovnih ustanova u Crnoj Gori.
Rezultati Istorijskog instituta, a time i važnog djela crnogorske nauke, koji su u Spomenici prikazani, , djelo je nekoliko stotina naučnih i stručnih radnika iz Crne Gore, širih jugoslovenskih prostora, ali i iz naučnih centara širom svijeta. Podatke o rezultatima njihovog rada, koji čine sadržaj Spomenice Istorijskog instituta, kroz posebne metodološki osmišljene djelove uobličio je Redakcioni odbor u sastavu: dr Olga Pelcer Vujačić, dr Ivan Laković, dr Miljan Gogić i dr Radoslav Raspopović.
Izdvajamo iz recenzije akademika Đorđija Borozana:
„Sačuvana i naučno obrađena dokumentacija u Institutu, o brojnim pitanjima prošlosti do savremenosti Crne Gore i Jugoslavije, svjedoči o naučnoj misiji istorijske i drugih naučnih diciplina koje su brojni autori ugradili u naučnu misiju Istorijskog instituta. Institut kao najstarija naučna ustanova Crne Gore, prema nizu naučnih projekata i časopis Istorijski zapisi, koji napotpunije prati istoriografska naučna zbivanja na crnogorskom i jugoslovenskom prostoru, predstavlja značajni naučni doprinos državnom Univerzitetu Crne Gore.“
Uz Spomenicu, Institut je objavio i treće, dopunjeno izdanje Bibliografije Zapisa - Istorijskih zapisa (1927-2018). Ovo jubilarno izdanje dopunjeno je prilozima koji su objavljivani u časopisu za period 2007-2018. godine.
Tokom protekle godine u Institutu je održano više javnih predavanja istaknutih predavača iz Crne Gore i inostranstva, nastavljene su aktivnosti u okviru nacionalnih i bilateralnih međunarodnih projekata, kao i učešće istraživača na međunarodnim konferencijama.
Zasnivajući svoj rad isključivo na postulatima nauke, Institut je ovim izdanjima i aktivnostim dao svoj doprinos izučavanju prošlosti Crne Gore, doprinoseći razvoju moderne naučne misli, ugledu Univerziteta Crne Gore i zemlje u cjelini.