Ulićević: Zamajac koji pokreće Univerzitet Crne Gore ne smije da stane

Univerzitet Crne Gore je kroz svojih pet decenija postojanja značajno oblikovao Crnu Goru i pozitivno uticao na mnogobrojne aspekte života crnogorskog stanovništva. UCG je od svog osnivanja 1974. godine imao veliku ulogu u usavršavanju i izgradnji karijere velikih profesionalaca i stručnjaka koji su sve svoje stečeno znanje i iskustvo uložili u napredak Univerziteta, ali i Crne Gore u cjelini. Jedan od takvih doajena je Mladen Ulićević, redovni profesor Građevinskog fakulteta Univerziteta Crne Gore, autor ili koautor 55 naučnoistraživačkih radova, koautor tri publikacije, autor i odgovorni projektant konstrukcije za preko 50 značajnih građevinskih objekata - mostova, stambenih i javnih zgrada i inženjerskih objekata, rukovodilac ekspertskih timova za preko 20 ekspertiza iz oblasti ocjene kvaliteta ugrađenih materijala i ocjene seizmičke otpornosti postojećih objekata. Ipak, Ulićević je najpoznatiji po tome što je dizajnirao monumentalni most Millennium, te sebe tako čvrsto upisao u crnogorsku istoriju.

U posebnom intervjuu u okviru kampanje FuturUM, dr Ulićević ističe neraskidivu vezu Univerziteta Crne Gore i njegovog karijernog puta, te ukazuje na zajedničku misiju koja povezuje njegovo kapitalno djelo i UCG kao najveću akademsku ustanovu u Crnoj Gori…

Kakvu je ulogu u Vašem životu i usavršavanju odigrao Univerzitet Crne Gore i Građevinski fakultet kao njegova jedinica? Koliko Vas je inspirisao i usmjerio za dalje ciljeve?

ULIĆEVIĆ: Ako imate u vidu da sam čitav svoj radni vijek proveo na Građevinskom fakultetu Univerziteta Crne Gore, onda ćete razumjeti zašto kažem da je to moja jedina kuća u profesionalnom značenju. Bio sam dio procesa formiranja Građevinskog fakulteta, pa mogu reći da smo, na neki način, “rasli” zajedno. Poslovnom i razvojnom politikom Univerziteta i Fakulteta tada je postavljen princip da, do formiranja sopstvenog kadra, nastavu realizuju visoko referentni i ugledni univerzitetski profesori iz tadašnje Jugoslavije. To je za mene, kao i za ostale mlade kolege, bila i privilegija i šansa, jer smo imali prilike da učimo od najboljih u svojim naučnim oblastima. Potvrda ispravnosti takvog razvojnog puta je činjenica da današnji nastavni kadar Građevinskog fakulteta čine nastavnici koji su bili njegovi najbolji studenti. Moje zadovoljstvo i čast je i u tome što sam, kao saradnik i nastavnik, učestvovao u njihovom obrazovnom procesu.

Po prirodi stvari, pripadnost Univerzitetu podrazumijeva i obavezu permanentnog usavršavanja kroz istraživački i pedagoški rad. Potvrda da sam u tome pronašao sebe i svoja profesionalna interesovanja jeste to što sam, ponovo ističem, svih 40 godina radio na Univerzitetu i tu ostvario reference koje su podložne ocjeni naučne i stručne javnosti. Naučni i nastavni rad zapravo generiše kod čovjeka jednu vrijednosnu matricu kroz koju provlači i filtrira stvari i dešavanja, ne samo na profesionalnom planu nego i u svakodnevici: izvorište, geneza, uzrok, posljedica, uticaj, pitanja, sumnje, šta i kako dalje...sve su to koraci koji vas vode do kvalitetnijeg rješenja u planiranju ili formiranju ispravnog stava o nečemu. S druge strane, priznajem, katkad, zbog takvog detaljističkog pristupa, znam biti “naporan” za neposrednu okolinu, prijatelje, ukućane ...     

Koliko su upravo studenti i profesori UCG imali ulogu u izgradnji savremene Crne Gore?

ULIĆEVIĆ: Smatram da svaki pojedinac najveći doprinos razvoju društva daje tako što će svoj posao i djelatnost obavljati na najbolji mogući način. To se jednako, možda još i više, odnosi i na pripadnike naše akademske zajednice: studente, da uspješno i blagovremeno savladavaju i stiču potrebna znanja koja ih kvalifikuju da nakon završenih studija mogu da se kompetentno uključe u radni proces u crnogorskim javnim institucijama i privrednim društvima; nastavnike UCG koji, kroz inovaciju nastavne baze treba da obezbijede transfer savremenih znanja i vještina, a svojim naučnim radom podignu rejting, kako Univerzitetu tako i državi Crnoj Gori kao cjelini. Uvjeren sam da je ovo permanentni zadatak i najvažnija misija Univerziteta.

Konkretnije, mogao bih da govorim o onom što smatram značajnim doprinosom Građevinskog fakulteta. Za ovu priliku izdvojio bih dvije stvari.

U godinama nakon katastrofalnog zemljotresa u Crnoj Gori koji se dogodio 15. aprila 1979. godine, nastala je ogromna potreba da se formira inženjerski kadar koji će biti sposoban da se uključi u obnovu razorenog područja i izgradnju novih stambenih i javnih zgrada i objekata vitalne infrastrukture u Crnoj Gori. Nastavni planovi i programi na Građevinskom fakultetu, uz pomoć referentnih eksperata i naučnih institucija iz tadašnje Jugoslavije i inostranstva, su formirani tako da uključuju savremene teorije, iskustva i principe zemljotresnog inženjerstva. Sa zadovoljstvom i ponosom mogu reći da građevinski inženjeri koji su diplomirali na Građevinskom fakultetu Univerziteta Crne Gore posjeduju znanja i vještine čija implementacija u građevinskoj praksi doprinosi pouzdanijem smanjenju rizika pri potencijalnom dejstvu budućih razornih zemljotresa.

Drugo, pri projektovanju i izgradnji dionice autoputa Smokovac-Mateševo, Građevinski fakultet je imao jednu od vodećih uloga. Naime, Idejni projekat je urađen 2008. godine, a nastavnici sa Fakulteta su učestvovali u reviziji Glavnog projekta, nadzoru nad izvođenjem radova i tehničkom prijemu ovog infrastrukturnog megaprojekta koji ima izuzetan značaj za inkorporaciju sjevernog i južnog dijela Crne Gore u jedinstven prostor i njen uravnotežen razvoj. Izvjesno, može se reći da je crnogorski autoput, zajedno sa mostom “Moračica” kao njegovim ključnim objektom, produkt domaće pameti, te da je ime Univerziteta Crne Gore visoko ugrađeno u njega, što do sada nije dovoljno afirmisano.

Kako je izgledao proces dizajniranja i rada na mostu Milenijum? Kakav osjećaj je svakodnevno gledati nešto tako monumentalno i znati da ste baš Vi veliki dio toga?

ULIĆEVIĆ: Na anonimnom međunarodnom konkursu koji je sredinom 1999. godine organizovala Opština Podgorica, između 29 radova odabrano je moje rješenje mosta kao prvonagrađeno koji je, po konkursnoj šifri, dobio opšte prihvaćeno ime Millennium. Autorsku ideju zasnovao sam na pristupu da novi most na Morači treba da simbolizuje stremljenja modernog doba na prelasku u novi milenijum, svojom originalnošću, savremenom formom i konstrukterskim konceptom. Pri projektovanju ovog tipa mosta sa kosim kablovima, zbog osjetljivosti tog sistema na velike deformacije, bilo je neohodno primijeniti  postupke i postulate nekih specifičnih disciplina Teorije konstrukcija, što prevazilazi rutine uobičajenih postupaka pri analizi mostovskih konstrukcija.

Svakako da mi gode pozitivne ocjene laičke i stručne javnosti i predstavljaju jedan vid potvrde da ste uradili nešto što pledira da, svojom funkcionalnošću i estetskim vrijednostima, može biti opšte društveno dobro. Ali više od toga, za mene ta referenca ima širu misiju koja se, zapravo, poklapa sa misijom Univerziteta: strukturalna snaga mosta i njegova izražajnost afirmišu potrebu pripadnosti modernom, dobro razvijenom i pouzdanom društvu zasnovanom na znanju. Takođe, potvrđuje kapacitet i kredibilitet akademske zajednice kojoj ja pripadam da daje doprinos razvoju i napretku društva.

Ove godine se slavi 50 godina UCG, sljedeće 20 godina od otvaranja Milenijuma. Kako planirate to obilježiti?

ULIĆEVIĆ: Jubileji su prilika za retrospektive, ali i za afirmaciju daljeg rada i razvoja Univerziteta. Na međunarodnoj konferenciji “Građevinarstvo – nauka i praksa” koja se početkom marta održala u Kolašinu, pedesetoj godišnjici Univerziteta posvetili smo posebnu panel diskusiju – okrugli sto na kome su razmatrana pitanja i izazovi u edukaciji u građevinarstvu kao i pozicija Univerziteta u tom procesu.

Što se tiče mosta “Milenijum”, volio bih da u jubilarnoj 20. godini njegovog puštanja u upotrebu neko od mojih saradnika dobije priliku da ostvari sličnu ili još bolju referencu, a siguran sam da oni posjeduju potrebne naučne i stručne kapacitete za tako nešto.

Kako biste ohrabrili mlade da se kvalitetno posvete građevinskoj profesiji i isprave greške zbog kojih se građevinarstvo u Crnoj Gori spominje u negativnom kontekstu?

ULIĆEVIĆ: Već sam istakao da je usvajanje kvalitetnih znanja i vještina causa sine qua non za kvalitetno obavljanje bilo kog posla, pa i inženjerske djelatnosti.  Takođe, ocijenio sam da građevinski inženjeri u Crnoj Gori, u najvećem dijelu, posjeduju kapacitet za uspješan rad na projektovanju i izgradnji građevinskih objekata tako da ne mislim da je to jedan od dominantnih uzroka negativnih pojava u našem građevinarstvu. Loši planski dokumenti u crnogorskim gradovima omogućili su masovnu izgradnju stambenih objekata i neprimjerenu i nekritičku potrošnju prostora koji je suštinski neobnovljiv dragocjeni resurs. U takvim uslovima, inženjerima je suženo polje djelovanja i preostaje im da se savjesno brinu o kvalitetu projekata i izvedenih radova. Pored toga, ostaje im i zadatak da, koliko je to moguće, drže pod kontrolu katkad megalomanske zahtjeve državnih i privatnih investitora i da ih svojim znanjem i argumentovanim analizama svedu na racionalne okvire.

Šta biste poručili Univerzitetu za njegov 50. rođendan? Kakve savjete za budućnost biste dali?

ULIĆEVIĆ: U prethodnom periodu, posebno u prvim decenijama rada Univerziteta, naučna istraživanja su uglavnom bila individualna, odnosno bazirana na manje ili više uspješnom radu pojedinaca koji su često bili pioniri za Crnu Goru u svojim oblastima. U posljednje vrijeme vidan je trend rasta naučnih istraživanja na Univerzitetu, što treba snažno institucionalno podržati. Nova energija mogla bi da bude dodata formiranjem jačih i brojnijih tematskih istraživačkih timova na fakultetima i Univerzitetu, čime bi se povećala kapacitivnost za učešće i saradnju na međunarodnim projektima i time stvorili uslovi za još bolje pozicioniranje na svjetskoj istraživačkoj mapi.

Snaga institucije proizilazi iz referentnosti njenih ljudi, ali važi i obrnuto: jake institucije daju veću šansu za individualne uspjehe. U toj institucionalno-personalnoj interakciji izuzetno je važno raditi na podizanju osjećaja pripadnosti svakog pojedinca Univerzitetu i njegovim jedinicama i afirmaciji iskonskog principa o davanju i uzvraćanju. Lično, nosim uvjerenje da sam radeći na taj način dobio mnogo.

U olimpijskoj smo godini, pa neka za kraj bude: citius, altius, fortius! Zamajac koji pokreće Univerzitet ne smije da stane!

Foto: Privatna arhiva, Glavni grad Podgorica, Turistička organizacija Podgorice, UCG

***
Univerzitet Crne Gore u novu deceniju ulazi sa sloganom FuturUM uz sajt 50ucg.ac.me, na kojem je dostupan kalendar svih aktivnosti koje se odnose na jubilej, kao i intervjui znamenitih predstavnika UCG.