Sprečavanje posljedica po zdravlje ljudi kroz skrining morskih školjki i riba

Sprečavanje eventualnih štetnih posljedica po zdravlje ljudi jedan je od glavnih ciljeva projekta “Skrining hemijskih indikatora i molekularnih biomarkera u morskim školjkama i ribama sa primjenom u medicini i farmakologiji – ShellMED”, koji je započeo sa realizacijom u aprilu ove godine.

Institut za biologiju mora Univerziteta Crne Gore je vodeći lider ovog projekta, dok su partneri: Centar za ekotoksikološka ispitivanja u Podgorici, Biološki fakultet Univerziteta u Beogradu, Instistut za elektronske i senzorske materijale - Tehničkog univerziteta u Frejbergu i Nacionalni institut za biologiju (Morska biološka postaja) iz Slovenije.

Rukovodilac ovog projekta sa instituta za bilogiju mora Danijela Joksimović navodi da se skrining zasniva na kompleksnim analizama hemijskih indikatora i molekularnih biomarkera u mediteranskoj školjki Mytillus galloprovincialis i ekonomski značajnim vrstama riba crnogorskog primorja (Merluccius merluccius i Mullus barbatus).

„S obzirom na to da se školjka često koristi kao izvor hrane na crnogorskom primorju, postoji velika količina otpada koja potiče od ljuštura kao međuprodukta. Razvoj metodologije za izolovanje organskog matriksa iz ljušture školjki kroz njihovu umjerenu demineralizaciju umanjio bi otpad porijeklom od školjkaša i istovremeno bio vrijedno sredstvo u medicinskim tretmanima usljed njegovog mogućeg antikancerogenog i antibakterijskog dejstva“, objašnjava Joksimović.

Prema njenim riječima jedan od ciljeva projekta je razvoj inovativne tehnologije “bez otpada” za izolovanje organskog matriksa iz ljuštura školjki, sa njihovom mogućom primjenom u biomedicini, farmakologiji kao i dodacima u ishrani za akvakulturu i kod peradi.

Korišćenje bioaktivnih jedinjenja iz morskih organizama sa primjenom u medicini i farmakologiji u saglasnosti je sa Nacionalnom strategijom istraživačke djelatnosti Crne Gore i navedeno je kao prioritetno istraživanje u okviru teme medicina i zdravlje ljudi.

Ovaj projekat će, dodaje Joksimović, ojačati multidisciplinarni pristup u istraživanju od značaja za Crnu Goru, kroz sprovođenje zajedničkih aktivnosti.

„Konzorcijum sastavljen od grupe stručnjaka posvećenih razvoju novih osjetljivih pristupa u procjeni rizika i medicinske/farmakološke primjene bioaktivnih proizvoda prirodnog porijekla je izvanredna prilika za prenos znanja unutar tima, ali i naredne generacije istraživača“, kazala je ona.

U okviru projekta planirana je proaktivna komunikacija kako bi se projektni rezultati predstavili izvan granica konzorcijuma, unaprijedila znanja i naučna konkurentnost svih partnera.

Ovaj projekat je finansijski odobren od Ministarstva nauke sa ukupnim budžetom od 65 000 €, od toga zahtijevani grant Ministarstva nauke iznosi 52 000 € dok je učešće Univerziteta Crne Gore 20% odnosno 13 000 €. Projekat je započeo 1. aprila 2019. godine i trajaće do 31. marta 2021. godine.