Priče o Ekonomskom fakultetu: Istorijsko-društvene okolnosti u kojima je osnovan prvi fakultet u Crnoj Gori

Ekonomski fakultet u Podgorici osnovan je 1960. godine odlukom Narodne skupštine Republike Crne Gore, donesene 31. maja. Fakultet, koji predstavlja najstariju visokoškolsku instituciju u Crnoj Gori, prvobitno se nalazio u sastavu Univerziteta u Beogradu. Nakon formiranja Univerziteta „Veljko Vlahović“ aprila 1974. godine, Fakultet je postao ne samo njegov član, već i osnivač.

U vrijeme osnivanja Ekonomskog fakulteta Crna Gora je bila u protivrječnim procesima ubrzane industrijalizacije, urbanizacije, deagrarizacije te sve većim potrebama za stručnim kadrovima. U Crnoj Gori je već bila izgrađena teška industrija, počeli su da se razvijaju prerađivački kapaciteti s raznovrsnim asortimanom, izgrađivane su mo­derne saobraćajnice, usmjeravalo se ka pogod­nostima turizma, pomorske privrede, korišćenju rudnih bogatstava, prirodnih ljepota. Obavezno osmogodišnje školovanje i sve veći broj srednjih stručnih škola doveli su do potrebe da se stvore mogućnosti za nastavak školovanja u Crnoj Gori. Bila je sve veća potražnja za stručnjacima u no­vootvorenim preduzećima, pogonima, trgovin­skim organizacijama. Kolika je bila želja za studi­ranjem ekonomije pokazuje podatak da su prve godine upisana 933 studenta: 196 redovnih i 737 vanrednih.

Navedene društveno-ekonomske okolnosti pri­likom osnivanja prvog fakulteta u Crnoj Gori, uz kvalitet obrazovanja koji je obezbjeđivan, ubrzo su dovele do toga da Ekonomski fakultet posta­ne jezgro u kojem se formirao stručni kadar koji je upravljao društvenim i ekonomskim procesi­ma. Evidentno je da je narastanjem i djelovanjem stručnjaka školovanih u Crnoj Gori postignut veli­ki napredak za rast i razvoj crnogorskog društva i privrednog sistema.

Odmah nakon odluke o osnivanju Fakulteta for­miran je i Savjet Ekonomskog fakulteta u čije član­stvo su ušli renomirani društvenopolitički radnici, a čija je prva sjednica održana 31. oktobra 1960. godine. Prvi Savjet Fakulteta sačinjavali su:

Asanović Dušan, Ćulafić Dobroslav, Ćetković Dušan, Jovanović Vlado, Sekulić Radule, Popović Vladimir, Bulatović Branko, Glušćević Boško i Radovanović Vuko.

Na istoj sjednici potvrđen je izbor nastavnog oso­blja. Prva sjednica fakultetske uprave održana je 1. novembra 1960. godine, kad je i izabran prvi dekan, prof. dr Mirčeta Đurović.

Tokom 1965. godine u okviru Fakulteta osnovan je Institut za društveno-ekonomska istraživanja (IDEI) kao posebna radna jedinica, koja je bila jedna od najaktivnijih naučnoistraživačkih institucija u Cr­noj Gori. Institut (IDEI) je bio prva naučna ustano­va u Crnoj Gori koja se bavila fundamentalnim i/ili primijenjenim istraživanjima iz oblasti ekonomije (privrednog sistema, ekonomike, ekonomske po­litike, primijenjene ekonomije, planiranja razvoja društvenopolitičkih zajednica/regiona, privrednih kompleksa i preduzeća, vanprivrednih institucija) i društvenih nauka: sociologije, demografije, prava i filozofije. Najplodnija naučnoistraživačka i izdavač­ka djelatnost Instituta odvijala se u prethodnom, socijalističkom sistemu (do početka 90-ih godina). Složeni zahtjevi za naučna i stručna istraživanja proizašli su iz potrebe za uhodavanjem privrednog sistema utemeljenog u samoupravljanju u privredi, na živoj investicionoj aktivnosti u širenju materijal­ne osnove crnogorske privrede i snaženja krupne/ saobraćajne infrastrukture, te promjenama demo­grafske i socijalne strukture društva. Plodnost rada Instituta oslikava se kroz raznolikost i brojnost istra­živačkih projekata kojih je tokom više od tri deceni­ja rada Instituta bilo više od petsto.

Direktori IDEI su bili: Prof. dr Risto Vukčević, Božidar Gluščević i Dr Novo Vujošević.

U dugoj tradiciji vodeće akademske institucije iz oblasti ekonomije, profesori Ekonomskog fakul­teta istaknuti su stručnjaci iz oblasti ekonomskih i drugih društvenih nauka, članovi domaćih i me­đunarodnih stručnih organizacija.

Tri rektora Univerziteta Crne Gore bili su profesori ovog fakulteta:

Prof. dr Mirčeta Đurović, prof. dr Miloš Radulović i prof. dr Miljan Radović

Počasno zvanje profesor emeritus sa Ekonomskog fakulteta dobili su:

Prof. dr Pavle Bogetić, prof. dr Mirčeta Đurovi, prof. dr Bosiljka Laković, prof. dr Miljan Radović i prof. dr Miloš Radulović.

Diploma počasnog doktora nauka dodjeljuje se licima koja su svojim djelima unaprijedila naučnu misao i koja su doprinijela razvoju i afirmaciji Uni­verziteta Crne Gore. Na inicijativu Ekonomskog fakulteta, Univerzitet Crne Gore dodijelio je dr Isa­ku Adižesu, eminentnom profesoru menadžmen­ta, diplomu počasnog doktora nauka.

Ekonomski fakultet je od osnivanja svojim djelat­nostima, naučnim djelima nastavnika i saradnika (objavljenim knjigama, udžbenicima, prilozima u časopisima itd.), učešćima na domaćim i međuna­rodnim naučnim skupovima, koje je i sam organizo­vao, obrazovanjem brojnih studenata, neprekidno doprinosio unapređenju ekonomske naučne misli. Zato je za postignute rezultate u oblasti obrazova­nja Fakultet dobio brojna društvena priznanja.

Najznačajnije priznanje svakako je Nagrada „Ok­toih“, koja je Ekonomskom fakultetu dodijeljena 1981. godine.

U savremenoj istoriji Ekonomskog fakulteta među nagradama se izdvaja Nagrada za najbolju institu­ciju za obrazovanje i edukaciju menadžera, koju je Ekonomskom fakultetu 2016. godine dodijelila Asocijacija menadžera Crne Gore uz podršku Vla­de Crne Gore, Privredne komore, Unije posloda­vaca i Savjeta stranih investitora.

Fakultet je dobitnik priznanja Eduniversal Palmes Certificate, čime je svrstan među hiljadu najboljih poslovnih škola u svijetu. Priznanje je dodijeljeno fakultetu 2017. godine na jubilarnoj X međuna­rodnoj konvenciji Eduniversal održanoj u Dubaiju.