Priče o Ekonomskom fakultetu: Internacionalizacija obrazovanja i akademska saradnja
Međunarodna saradnja predstavlja važan segment razvoja evropskog istraživačkog i obrazovnog prostora. Kao jedna od vodećih visokoobrazovnih ustanova u Crnoj Gori, Ekonomski fakultet je, imajući u vidu njen značaj, odredio međunarodnu saradnju kao okosnicu svoje razvojne strategije. Razvoj međunarodne saradnje, uz moderne akademske programe, značajno je doprinosio prestižu i ukupnom uspjehu Ekonomskog fakulteta.
U prvoj deceniji postojanja međunarodna saradnja bila je usredsređena na stvaranje i razvoj nastavnog osoblja i nastavnih standarda u skladu sa univerzitetskom akademskom tradicijom. Tada je Fakultet intenzivno sarađivao sa ekonomskim fakultetima iz Beograda, Zagreba i Ljubljane. Uspješan razvoj Ekonomskog fakulteta i osnivanje Univerziteta „Veljko Vlahović“ 1974. godine donijeli su nove forme i nove sadržaje saradnje sa istraživačkim i obrazovnim institucijama iz zemlje i inostranstva. Ekonomski fakultet učestvovao je u realizaciji brojnih međunarodnih i nacionalnih istraživačkih projekata. Isto tako, povećana je razmjena profesora i studenata sa partnerskim institucijama.
Sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog vijeka naročito je značajna saradnja sa Državnim univerzitetom Floride u Tampi (State University of Florida in Tampa), SAD i sa Moskovskim državnim univerzitetom (MGU), SSSR. Komisija za razmjenu u obrazovanju i nauci između SAD i SFRJ imala je veliku važnost u razvoju Ekonomskog fakulteta u Podgorici. Fulbrajtove, IREKS (IREX) i druge stipendije dobijene posredstvom te komisije, omogućile su nastavnom osoblju Fakulteta da istraživanja u okviru magistarskih i doktorskih disertacija obavi na prestižnim univerzitetima u SAD. Istovremeno, zahvaljujući ovoj komisiji, na Ekonomskom fakultetu su nekoliko godina radili američki lektori za engleski jezik. Krajem 80-ih godina Ekonomski fakultet je zajedno sa Univerzitetom Istočni Vašington (Eastern-Washington University) dobio od američkog Državnog sekretarijata trogodišnji grant za partnerstvo. U vrijeme ratnih dešavanja na teritoriji SFRJ ispunjena je, nažalost, samo prva godina predviđenog programa, tokom koje su dva profesora i jedan student Ekonomskog fakulteta proveli jedan semestar na Univerzitetu Istočni Vašington u gradu Činiju (Cheney), dok su dva profesora sa istog univerziteta predavala tokom jednog semestra na Ekonomskom fakultetu u Podgorici. Nakon raspada SFRJ i uvođenja sankcija UN za SR Jugoslaviju, sve međunarodne aktivnosti Ekonomskog fakulteta su zaustavljene. Međutim, i u deceniji međunarodne izolacije nastavnici Ekonomskog fakulteta uspjeli su da održe lične međunarodne akademske kontakte.
Za savremeni razvoj Ekonomskog fakulteta veoma je važna saradnja sa Poslovnom školom Kac (Katz Business School) Univerziteta u Pitsburgu, započeta 2002. godine, kad je dobijen trogodišnji grant za projekat usredsređen na razvoj Ekonomskog fakulteta kroz usavršavanje nastavnog kadra, modernizovanje nastavnih programa i obogaćivanje bibliotečkog fonda. Projekat je značajno doprinio unapređenju nastavnih i istraživačkih potencijala Ekonomskog fakulteta u Podgorici. Zahvaljujući njemu, 13 nastavnika i dva člana uprave Fakulteta boravili su po jedan semestar na Univerzitetu u Pitsburgu, a biblioteka Ekonomskog fakulteta dobila je oko 700 novih knjiga i časopisa.
Ekonomski fakultet u Podgorici uspješno je iskoristio kontakte i višegodišnju saradnju Univerziteta Crne Gore i Univerziteta Sofija Antipolis (Sophia Antipolis), i sa Ekonomskim fakultetom iz Nice potpisao sporazum o saradnji i organizovanju zajedničkih studija sa mogućnošću dobijanja dvojne diplome.
Danas se internacionalizacija Ekonomskog fakulteta sprovodi uglavnom u nekoliko ključnih segmenata: međunarodna mobilnost studenata i nastavnika (Erasmus+ program, CEEPUS, bilateralna saradnja), organizacija međunarodnih konferencija, naučnoistraživačkih seminara, ljetnjih škola i takmičenja, učešće našeg akademskog osoblja u međunarodnim istraživačkim projektima.
Posebno važan segment ove saradnje koji doprinosi boljoj vidljivosti Fakulteta na međunarodnoj mapi obrazovnih institucija predstavlja potpisivanje memoranduma o saradnju sa inostranim partnerima. Naime, Ekonomski fakultet ima potpisane memorandume o saradnji sa više od 40 visokoškolskih institucija u regionu, Evropi i svijetu. Tome treba dodati značajan broj ovakvih institucija s kojima Fakultet sarađuje po osnovu međudržavnih bilateralnih sporazuma. Njima je predviđena razmjena informacija, razvoj zajedničkih studijskih programa, razmjena nastavnog osoblja, organizacija i realizacija zajedničkih naučnih, tehničkih i obrazovnih projekata kao što su konferencije, okrugli stolovi, seminari, simpozijumi, predavanja, kao i druge aktivnosti od značaja za institucije.
Na polju regionalnog povezivanja i saradnje ističe se potpisivanje Memoranduma o uspostavljanju mreže ekonomskih fakulteta Jugoistočne Evrope 2017. godine. Ekonomski fakultet je potpisnik ovog memorandum, čiji je cilj jačanje saradnje i konkurencije između ekonomskih fakulteta iz regiona i poboljšanje njihovog akademskog i administrativnog kapaciteta.
Povezivanje sa međunarodnim partnerima u cilju što boljeg pozicioniranja Ekonomskog fakulteta na svjetskoj mapi obrazovnih institucija jedan je od strateških ciljeva ove visokoobrazovne institucije. Korak dalje u toj namjeri čini potpisivanje Sporazuma o saradnji sa Univerzitetom Corvinus, čije je sjedište u Budimpešti, u martu 2019. Godine koji su potpisali prof. dr Nikola Milović, dekan Ekonomskog fakulteta i prof. dr Zitom Zoltay Paprikom, dekanicom Univerziteta Corvinus.
Ekonomski fakultet Univerziteta Crne Gore i Fakultet za ekonomiju i biznis Univerziteta Ljubljana (SEB) blisko će sarađivati na polju akademskog povezivanja i naučnoistraživačkog rada. To je potvrđeno sporazumom o saradnji koji su na marginama Bled strategic foruma septembra 2019. godine potpisali prof. dr Nikola Milović, dekan Ekonomskog fakulteta, i prof. dr Metka Tekavčić, dekanica ljubljanskog Fakulteta za ekonomiju i biznis.
Aktivnosti iz oblasti razvoja međunarodne saradnje Ekonomskog fakulteta doprinose kontinuiranom unapređivanju naučnoistraživačkih kompetencija nastavnika i saradnika, kao i mobilnost studenata u jedinstvenom evropskom prostoru, što omogućava razvoj njihovih kompetencija, vještina i stavova. U prosjeku, tokom studijske godine oko 40 naših studenata boravi na stranim univerzitetima, dok u prosjeku oko 10 stranih studenata tokom ovog perioda boravi na našem fakultetu. U istom periodu oko 20 naših nastavnika i saradnika boravi na stranim univerzitetima učestvujući u nastavi ili akademskom treningu, dok u prosjeku 15 stranih nastavnika tokom jedne studijske godine boravi na našem fakultetu. Svi nivoi studija učestvuju u mobilnosti: osnovne, master i doktorske studije.
U procesu sticanja međunarodne akreditacije
Učlanjenje Ekonomskog fakulteta u različite međunarodne univerzitetske mreže, te snažno širenje mreže partnerskih fakulteta i univerziteta, obezbijedilo je preduslove za ulazak u proces sticanja renomirane međunarodne akreditacije. Naime, Ekonomski fakultet Univerziteta Crne Gore sredinom decembra 2017. godine postao je član prestižne evropske akreditacijske kuće European Foundation for Management Development (EFMD), čime su mu otvorena vrata za ulazak u proces sticanja međunarodne EPAS akreditacije. Na taj način Ekonomski fakultet postao je prva jedinica u okviru Univerziteta Crne Gore koja će početi proces čiji je cilj sistemsko osiguranje kvaliteta visokog obrazovanja. EPAS akreditacija omogućava unapređenje kvaliteta obrazovanja i istraživanja, stručnih usavršavanja i mobilnosti kako studenata, tako i nastavnog osoblja. Navedena akreditacija dodjeljuje se programima iz ekonomije i menadžmenta koji ispunjavaju uslove akademske izvrsnosti, povezanosti sa praksom i međunarodnom zajednicom. Posjedovanje akreditacije nosi višestruke koristi za sam program, studente i nastavnike, ali i za instituciju i ukupno visoko obrazovanje Crne Gore.
Na Ekonomskom fakultetu, uz najbolju strukturu predavačkog kadra, ustalila se i dobra praksa organizovanja različitih aktivnosti s vodećim predavačima iz regiona i iz svijeta, poput predavanja otvorenih za sve naše studente, ali i za širu javnost, seminara, prezentacija, radionica i drugog. Na ovaj način doprinosi se učvršćivanju vodeće pozicije Ekonomskog fakulteta na polju visokog obrazovanja u Crnoj Gori i poboljšanju ugleda koji ima u međunarodnom okruženju.
Tokom šest decenija trajanja brojni eminentni predavači bili su gosti Ekonomskog fakulteta. Neki od njih su: kandidatkinja za Nobelovu nagradu dr Džoan Robinson (Joan Robinson), profesor Harvardske škole biznisa Džej Bi Kazardžijan (J. B. Kassarjian), jedan od vodećih svjetskih stručnjaka u oblasti menadžmenta dr Isak Adižes (Ichak Adizes), profesor ekonomije i biznisa sa City University of New York dr Jošanan Šahmurov (Yochanan Shachmurove) i brojni drugi.
Samo u toku prethodne tri godine na Ekonomskom fakultetu održano je više od 70 gostujućih predavanja čiji je cilj da studentima pruže dodatna znanja i omoguće sticanje vještina potrebnih za rast i razvoj ličnih i profesionalnih kompetencija. Na pragu obilježavanja 60 godina od osnivanja Ekonomskog fakulteta, zabilježena je prva posjeta dobitnika Nobelove nagrade, norveškog ekonomiste Fina Kidlanda (Finn E. Kydland). Ekonomska politika i rast nacija naziv je predavanja koje je profesor Kidland održao tokom ove istorijske posjete.
U ljeto 2019. godine studijska godina završena je predavanjem svjetski poznatog i priznatog analitičara međunarodne političke
ekonomije i autora bestselera Kraj istorije i posljednji čovjek, profesora Frensisa Fukujame. U prisustvu brojnih studenata, predstavnika akademske zajednice, državnih institucija i privrednog sektora Fukujama je održao predavanje na temu Politika identiteta i globalna demokratija.