Istorijski institut izvor znanja o crnogorskoj prošlosti
Istorijski institut Crne Gore je u toku 70 godina postojanja realizovao veliki broj naučnih projekata, nastojavši da dostigne visoki nivo razvoja istorijske nauke prvobitno na jugoslovenskim prostorima, a potom i da bude značajan izvor znanja o crogorskoj prošlosti. O naučnoj misiji Instituta i njegovom višedecenijskom razvijanju međunarodne saradnje, razgovarali smo sa vršiocem funkcije direktora Istorijskog instituta Radoslavom Raspopovićem.
UCG: Izdavačka djelatnost Instituta je dragocjen izvor znanja o prošlosti Crne Gore? 
RASPOPOVIĆ: Ako posmatramo cjelokupnu izdavačku djelatnost Instituta, u okviru koje su publikovani realizovani projekti, možemo reći da oni predstavljaju dragocjene izvore znanja o prošlosti Crne Gore. Pri njihovoj izradi svaka generacija zaposlenih u Institutu davala je svoj pečat, bogastvom tema, obrađenih na nivou monografija ili članaka, učešćem na nacionalnim ili međunarodnim naučnim konferencijama, kao i kroz različite vidove naučnostručne djelatnosti, poput izdavanja arhivskih dokumenata. S obzirom na broj realizovanih naučnih projekata, stepen naučne prepoznaljivosti institucije, njenog glasila i njenih istraživača, te doprinos razvoju naučne misli u Crnoj Gori, Istorijski institut Univerziteta Crne Gore predstavlja, u svakom pogledu, posebno važnu naučnu ustanovu u zemlji.
UCG: Teško je izdvojiti neki od projekata Istorijskog instituta, ali moramo pomenuti višetomnu istoriju Crne Gore.
RASPOPOVIĆ: Višetomna istorija Crne Gore se već nekoliko decenija, sa prekidima, realizuje u Istorijskom institutu. Na završetaku, pored do sada realizovanih šest tomova knjiga, posao treba što prije nastaviti. Na tim poslovima treba da se angažuju ne samo naučnici iz oblasti istorije, već i drugih humanističkih nauka, kao i nadležne drzavne institucije, radi stvaranja potebnih preduslova za nastavak posla.
UCG: Naučna komunikacija na međunarodnoj sceni je na veoma visokom nivou?
RASPOPOVIĆ: Istorijski institut Crne Gore je već odavno, u razvoju crnogorske istorijske nauke, dostigao nivo srodnih naučnih institucija na jugoslovenskim prostorima, a poslije 2006. godine broj naučnoistraživačkih institucija sa kojima srađuje je proširen i na prestižne naučne centre u Evropi.
UCG: Poseban značaj u smislu internacionalizacije ima časopis Istorijski zapisi?
RASPOPOVIĆ: U njemu su do sada publikovani radovi naučnika iz velikog broja stranih naučnoistraživačkih institucija. S obzirom da je Istorijski institut od svog osnivanja 1948. godine okupljao brojne naučne saradnike iz zemalja regiona, a da časopis „Istorijski zapisi“, nastavljajući tradiciju „Zapisa“ izlazi već 90 godina, onda se visok nivo naučne komunikacije sa drugim naučnim centrima van Crne Gore može samo pretpostaviti.
UCG: Kako se realizuje naučna komunikacija sa srodnim stranim institucijama?
RASPOPOVIĆ: Na nekoliko načina. Učešćem na međunarodnim naučnim skupovima i konferencijama, studijskim boravcima naših istraživača u istraživačkim centrima u inostranstvu - Italiji, Njemačkoj, Rusiji, kao i u zemljama regiona Hrvatskoj, Sloveniji, Srbiji... Sporazume o naučnoj saradnji Istorijski institut, osim sa državama iz regiona, potpisao je i sa naučnim ustanovama u Italiji, Njemačkoj, Bugarskoj, Poljskoj, Albaniji, Rusiji. Naučna saradnja se odvija i van tih okvira sa kolegama iz Francuske, Sjedinjenih Američkih Država, Velike Britanije, Ukrajine... Oraganizovanje naučnih skupova (na jednom održanom u Baru 2011. učestvovali su naučnici iz čak 14 zemalja) predstavlja veoma značajan istrument u internacionalizaciji rada Instituta. Slično je i sa učešćem naših kolega na naučnim skupovima van Crne Gore. Ili štampanje, kao jednog od koautora, knjige našeg kolege na Univezitetu u Harvardu.
UCG: Kažete da je Istorijski institut naučnoistraživačka ustanova iz oblasti humanističkih nauka, jedina takve vrste u Crnoj Gori. Naglasili ste da se rezultati rada Istorijskog instituta moraju koristiti u obrazovnom procesu. Možete li nam približiti značaj tog rada?
RASPOPOVIĆ: To sa stanovišta povezivanja nauke i obrazovanja ima veliki značaj. Takav obrazovni model bio je primijenjen u vrijeme dok je postojala mogućnost organizovanja magistarskih postdiplomaskih studija iz oblasti „ Istorije / istorije kulture i istorijske antropologije“, u Istorijskom institutu Crne Gore, u saradnji sa „Institutom studiorum humanitatis“ iz Ljubljane. Njihovo organizovanje je dalo izvanredne rezultate. Obrazovanje je održivo, u smislu potpuno, sveobuhvatno, sa zavidnim nivoom postignutih znanja, ako uključije rezultate rada više nauka. Ako je, dakle, obrazovni sistem multidisciplinaran, bez jednostranosti ili sužene vizure, posebno u oblasti humnističkih nauka. Kako je Istorijski institut naučna, a ne obrazovna institucija, sa stanovišta rada Instituta ima značaj iz ugla doprinosa crnogorske istorijske nauke novim segmentima obrazovnog procesa.
UCG: Da li Institut raspolaže sa odgovarajućim kapacitetima za rad?
RASPOPOVIĆ: Istorijski institut za obavljanje naučnoistraživačkih funkcija trenutno raspolaže sa adekvatnim prostornim kapacitetima. Ipak, da bi nivo uslova rada u njemu bio u skladu sa standardima savremenih informacionih tehnologija, potrebna je bolja opremljenost tj. digitalizacija svih fondova arhivističkih i bibliotečkih, te veći stepen umreženosti u naučne komunikacione sisteme. Trenutno izražen problem predstavlja potreba za nastavkom započetog unošenja u informativni sistem COBIS više od 40.000 knjižnih jedinica iz osnovnog fonda Biblioteke Instituta i preko 20.000 jedinica časopisa, koji pripadaju kategoriji periodičnih publikacija. Od navedenog broja do sada u pomenuti sistem unijeto je samo 8.000 knjiga.