Pronaći nove modele za privlačenje investicionih migracija - poručeno sa okruglog stola na Ekonomskom fakultetu

Na Ekonomskom fakultetu Univerziteta Crne Gore održan je okrugli sto na temu „Ekonomsko državljanstvo kao privredni i ekonomski interes Crne Gore?“ koji je okupio brojne učesnike - predstavnike lokalnih samouprava, rukovodioce državnih institucija, predstavnike kompanija koje imaju projekte u programu ekonomskog državljanstva, kao i predstavnike svih kompanija agenata za posredovanje u procesu dobijanja državljanstva na osnovu investicije.

Moderator okruglog stola, koji je organizovala Katedra za ekonomsku analizu i politiku na Ekonomskom fakultetu, dekan prof. dr Mijat Jocović je, uvodeći učesnike panela u temu, istakao da je program ekonomskog državljanstva, kao projekat od ekonomske važnosti za Crnu Goru, potrebno sagledati sa više aspekata koji nužno nijesu komplementarni: „Prvi je – veoma kompleksno makroekonomsko okruženje koje karakterišu rastuća inflacija i disbalansi u javnim finansijama i ekonomskim odnosima sa inostranstvom. Drugi aspekt se odnosi na važne zahtjeve koje zemlja mora ispuniti u strateškom procesu EU integracija.“ On je istakao i posebno zadovoljstvo zbog velikog odziva učesnika panel diskusije koji su pokazali spremnost da u atmosferi akademskog dijaloga razgovaraju o prednostima i ograničenjima programa ekonomskog državljanstva.

Ministar ekonomskog razvoja i turizma Goran Đurović kazao je da su projekti, koji trenutno participiraju u Posebnom programu, mahom projekti sa Liste razvojnih projekata u oblasti turizma, a radi se o projektima sa ukupnim planiranim ulaganjima u visini od 350,7 miliona eura: "U ovoj oblasti, Vlada Crne Gore je do sada na Listu uvrstila 12 projekata kojima se direktno utiče na stvaranje nove trajne vrijednosti u smislu jačanja turističkih kapaciteta, naročito na sjeveru Crne Gore, i to je učinio bolje nego bilo koji drugi podsticaj za razvoj iz ranijeg perioda." Ministar je ukazao da je od ukupno 12,  8 projekata u sjevernoj regiji, (1 na Žabljaku, 7 u Kolašinu), a vrijednost tih investicija je projektovana na 113,89 miliona eura. Đurović je prisutnima kazao i da je dominantan model ulaganja u smještajne jedinice po prinicpu kondo i mještoviti model, kapaciteta 2,333 smještajnih jedinica čime će se stvoriti mogućnost za otvaranje novih 1,561 radnih mjesta.

Dajući osvrt na program ekonomskog državljanstva sa aspekta javnih finansija, kao i izazova iz perspektive složene ekonomske situacije, ministar finansija mr Aleksandar Damjanović je ocijenio da taj program predstavlja veliku razvojnu šansu: „Crnoj Gori treba da donese konkretne benefite i prihode ali  je potrebno  pažljivije sagledati i tzv. politički aspekt. U tom smislu, neophodno je usaglasiti domaće politike sa politikom "Briselskog kluba", čiji je stav da postojeći program treba da se okonča do kraja tekuće godine.“ Učestvujući u dinamičnoj i konstruktivnoj raspravi, ministar je zaključio da je potrebno napraviti sveobuhvatnu analizu koja će rezultirati novim mogućim modelom, prihvatljivim i za naše evropske partnere, čiji bi krajnji cilj bio veći doprinos crnogorskoj ekonomiji, odnosno značajnije generisanje investicija i prihoda, kao i bolje ekonomsko uravnoteženje sa fokusom na svjeverni regon, a sve u saglasju sa širim kontekstom evropskih integracija.

Direktor agencije za investicije Mladen Grgić se, prenoseći iskustvo Agencije, osvrnuo na ustanovljene procedure da se težište davanja pozitivnog ili negativnog mišljenja na aplikaciju  za dobijanje državljanstva na osnovu investicija (tzv Due Diligence izvještaj) prenijelo na dvije renomirane svjetske kompanije, dok se nastavak procedura u Crnoj Gori sveo na tehnički nivo. Prema njegovom mišljenju, to je bila dobra odluka posebno u kontekstu negatativnog PR-a koji se mogao čuti u medijima o davanju pasoša sumnjivim kategorijama, u skladu sa trenutnim političkim prilikama u našoj zemlji. Međutim, Grgić je istakao i neefikasnost domaćih administrativnih kapaciteta za realizaciju aplikacija.

Učesnici panela iz reda kompanija agenata za posredovanje u procesu dobijanja državljanstva na osnovu investicije su bili saglasni u tome da je program ekonomskog državljanstva za kratko vrijeme postigao značajan efekat, posebno u sektoru turizma, te da bi trebalo insistirati na modifikovanju programa na način da se odgovori na to što je Crna Gora prepoznata kao zanimljiva za  investicione migracije, ali i da taj novi program ne remeti mapu puta Crne Gore ka EU. Takođe, oni su više puta istakli da stoje na raspolaganu Vladi za pripremu predloga novih programa koji bi imali efekte poput programa sticanja državljanstva na osnovu investicija.

Učesnici okruglog stola „Ekonomsko državljanstvo kao privredni i ekonomski interes Crne Gore?“  su više puta pozdravili inicijativu Ekonomskog fakulteta za organizovanje ovog događaja i prilike da na jednom mjestu okupi sve one koji mogu govoriti o prednostima i izazovima ovog programa. Prilikom iznošenja zaključaka, dekan Jocović je naveo da je današnja diskusija, za koju je vladalo veliko interesovanje, jedan u nizu događaja koje organizujemo na Ekonomskom fakultetu u namjeri da se dodatno afirmišemo kao institucija u kojoj se ekonomska misao i naučna istina stavljaju u funkciju društvenog interesa.