Plenarna izlaganja SIMPED2021
dr Gordana Karan
Univerzitet umetnosti u Beogradu
Fakultet muzičke umetnosti
Srbija
Metodika nastave solfeđa kao teorijska i normativna muzičko-pedagoška disciplina. Taksonomija elemenata nastave solfeđa
Iako relativno mlada muzičko-pedagoška disciplina metodika nastave solfeđa u Srbiji dosegla je zavidan razvojni nivo pre svega zahvaljujući dugotrajnom minucioznom radu i originalnim i specifičnim metodičkim postavkama dr Zorislave Vasiljević. Kao teorijska i normativna muzičko-pedagoška disciplina sadrži definisan predmet proučavanja - muzičku pismenost. Put do nje kreće se od elementarnog muzičkog opismenjavanja učenika do rada na formiranju trajnog znanja i visoko razvijenih muzičkih sposobnsti i veština. U okviru teorije ona definiše pojmove, pojave i zakonitosti učenja muzike kao i praktične zadatke nastavi. Tvorena je sistematizovanim skupom naučno dokazanih saznanja, proverenih u nastavi na svim nivoima sistemaskog muzičkog obrazovanja. Primenjljivost i efikasnost teorijskih saznanja se permanentno proverava u okviru nastave, smotri, godišnjih i prijemnih ispita. U okviru savremene metodike nastave solfeđa u Srbiji definisani su materijalni zadaci nastave solfeđa (shvatiti, naučiti.., muziku), funkcionalni zadaci (formirati, razviti, usavršiti, uvežbavati, izgrađivati.., muzičke sposobnosti) i vaspitni zadaci (usvajanje vaspitnih vrednosti).
Savremena metodika nastave solfeđa u Srbiji tretira i pojmovnost muzičkog vaspitanja te njenu didaktičku zasnovanost i principijelnost. Oslanja se na utvrđena pedagoška pravila i didaktičke principe. Formiranim etapama nastavnog procesa, utvrđenim oblicima rada i metodičkom koncepcijom uklapa faktore koji deluju na učenje, pamćenje, izvođenje te i interpretaciju muzike. Srpska metodika nastave solfeđa je otvoren sistem, sklona nadogradnji i promenama. Kvantitet elemenata nastave solfeđa odražava višeslojnost i razgranatost njenih elemenata koji tvore metodiku nastave solfeđa kao kompleksnu, multilateralnu, slojevitu i složenu muzičko-pedagošku disciplinu. Elementi su u potpunoj simbiozi, interaktivni i uzročno-posledični.
dr Karin Vagner
Univerzitet za muziku i izvođačke umjetnosti u Beču
Institut Ludvig van Betoven
Austija
Photo credit: Lukas Beck
„Sviranje je – samo igra“
Eksperimentisanje sa Kurtagovim Igrama
Kroz devet svesaka zbirke kompozicija za klavir Jatekok (Igre), Đerđ Kurtag (1926) prati tradiciju Bele Bartoka u komponovanju instruktivnih, pedagoških komada najviše umjetničke vrijednosti. Ova zbirka (rangirana od kratkih komada za početnike do koncertnih djela) ne predstavlja klavirski tutorijal, niti je samo zbirka komada. Prema Kurtagovim riječima, ona predstavlja „mogućnost za eksperimentisanje“. Komadi u „Igrama“ evoluiraju kroz iskustvo nastavnika, a posebno prva sveska (Vol. I) koja otvara nove puteve za razigrano eksperimentisanje i posjedovanje „slobodnog“ tijela, bez tenzija koje nepotrebno stvaraju blokadu. Komadi, koji su prvenstveno namijenjeni djeci, podstiču kreativnu aktivnost, motivišu identifikaciju interpretatora sa muzičkim materijalom i omogućavaju razvijanje samosvjesnosti na visokom nivou. Dodirno i gestiualno sviranje klavira karakteristično je za one komade koje kompozitor naziva „fotkama“, „muzičkim dnevnikom“, „radionicom života“ ili nekom vrstom „bilježnice“. Improvizacija je najbolji način da se ostvari kontakt s Kurtagovim elementima klavirske tehnike – improvizacija će takođe dovesti do tumačenja znakova notnog teksta.