Unapređenje upravljanja na više nivoa u cilju usklađivanja zaštite biodiverziteta morskih područja
U organizaciji Instituta za biologiju mora Univerziteta Crne Gore u Kotoru, održan je dvodnevni online sastanak u okviru Interreg MED projekta TUNE UP- Unapređenje upravljanja na više nivoa u cilju usklađivanja zaštite biodiverziteta morskih područja.
Lokalna konferencija, održana 9. februara 2020. godine, okupila je predstavnike svih nacionalnih i lokalnih institucija i organizacija relevantnih za pitanja uspostavljanja i upravljanja zaštićenim morskim područjima, koji su upoznati sa ciljevima i dosadašnjim aktivnostima projekta TUNE UP. Naredni dan, 10. februar, bio je rezervisan za prvu teritorijalnu laboratoriju, u okviru koje je predstavljen jedan od tri alternativna scenarija (trend scenario)- aktuelni okvir za upravljanje zaštićenim morskim područjima u Crnoj Gori.
Iako projekat TUNE UP tematizuje koordinaciju upravljanja na više nivoa na primjeru potencijalne zaštite Kotorsko-risanskog zaliva, opsežan konsultativni proces koji donosi ovaj projekat može biti od koristi za buduća zaštićena područja na Crnogorskom primorju. Tema prve od tri planirane teritorijalne laboratorije bio je jedan od Alternativnih scenarija- sagledavanje aktuelnih kapaciteta institucija relevantnih za zaštitu morskih područja u Crnoj Gori i saradnje među njima u kontekstu razmatranja scenarija metodološki razvijenih od strane projektnih partnera, kako bi se došlo do prioriteta za koncipiranje nacrta memoranduma o saradnji u kontekstu zaštite odabranog pilot područja.
Dr Dragana Drakulović, viši naučni saradnik u Institutu za biologiju mora, predstavila je očekivane rezultate projekta u cilju uspostavljanja strateškog i partnerskog pristupa u upravljanju morskim područjima i zaštiti biodiverziteta, koji se temelji na iskustvu Ugovora o rijekama/močvarnim područjima, koje je testirao INTERREG MED Wetnet.
U diskusiji koja je uslijedila, učesnici su iskazali veliko interesovanje da iz domena institucija iz kojih dolaze doprinesu realizaciji ciljeva TUNE UP projekta, saglasni da je bolja saradnja i koordinacija institucija i drugih zainteresovanih strana ključni preduslov za kvalitetno upravljanje budućim zaštićenim morskim područjima u Crnoj Gori. Sastanku su prisustvovali predstavnici Ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, Agencije za zaštitu prirode i životne sredine, Odsjeka za ekološku inspekciju Uprave za inspekcijske poslove, Javnog preduzeća za upravljanje morskim dobrom Crne Gore, Uprava pomorske sigurnosti i upravljanja lukama, Luke Kotor i Opština Kotor.
Drugog dana online sastanka, učesnike je u temu prvog teritorijalnog laboratorija- Aktuelni scenarij za upravljanje zaštićenim morskim područjima, uvela Dr Slavica Petović, viši naučni saradnik u Institutu za biologiju mora, predstavljajući biološke vrijednosti zbog kojih su stručnjaci Instituta za biologiju mora za pilot područje TUNE UP projekta u Crnoj Gori izabrali Kotorsko-risanski zaliv.
U veoma zanimljivoj prezentaciji, dr Petović je podsjetila da se Zaliv zahvaljujući svojim prirodnim i kulturnim vrijednostima nalazi na UNESCO listi lokacija koje su pod zaštitom, te da akvatorijum zaliva čini jedinstven ekosistem u kojem su specifični ekološki uslovi tokom vjekova doveli do razvoja veoma raznovrsnog živog svijeta. Tako danas na nekoliko lokacija u zalivu imamo bujno razvijene koraligene zajednice, koje predstavljaju tip staništa prepoznat od strane Evropske zajednice kao prioritetno stanište. Ovaj tip staništa je zaštićen prema konvencijama koje tretiraju staništa u Mediteranu i uopšte Evropi. Dr Petović je pojasnila da je za ovakva staništa karakteristično da se razvijaju na većim dubinama gdje je smanjena količina svjetlosti i niža temperatura, dok se ona na području Boke razvijaju već na 12-15 m dubine, što predstavlja unikum na Mediteranu. Među tzv. scijafilnim organizmima dominiraju brojne zaštićene vrste korala i suđera, ali su prisutni i drugi organizmi koji su rijetki van ovakvih staništa. Među najznačajnijim i najbrojnijim vrstama su Savalia savaglia, Polycyathus muellerae, Leptogorgia sarmentosa, kao i više vrsta morskih sunđera iz roda Axinella.
Predstavnici nadležnih institucija, agencija i organa lokalne uprave govorili su o konkretnim nadležnostima institucija iz kojih dolaze, raspoloživim bazama podataka, saradnji sa drugim institucijama sistema i međunarodnim partnerima, diskutovali o dosadašnjoj praksi saglasni da je potrebno propitati sve raspoložive, te definisati nove instrumente saradnje u cilju efikasnije zaštite morskog biodiverziteta.
Nakon sagledavanja okvira za buduću zaštitu biodiverziteta, predstavnici Instituta za biologiju mora najavili su uskoro novi radni sastanak na kojem će biti razmotrene mogućnosti unapređenja saradnje u datim okvirima, te definisan poželjni scenario prilagođen konkretnim vrijednostima i kontekstu budućeg upravljanja zaštićenim morskim područjima u Crnoj Gori, a na primjeru pilot područja projekta- Kotorsko-risanskog zaliva.
INTERREG MED TUNE UP je višemodularni projekat koji se bavi potrebom za strateškim i partnerskim pristupom upravljanju zaštićenim mediteranskim područjima (MPA) i zaštitom biodiverziteta, ispitivanjem i kapitalizacijom alata za upravljanje više dionika/više nivoa koji se temelji na iskustvu ugovora o rijekama/močvarnim područjima, koje je testirao INTERREG MED Wetnet. Projekat realizuje 12 partnera iz sedam zemalja Mediterana - Grčke, Španije, Francuske, Italije, Slovenije, Albanije i Crne Gore, a kofinansira Evropski fond za regionalni razvoj.