U susret dokazu da postoji „dinarska rasa“ – posebna skupina ljudi impresivne tjelesne visine i fizičkih sposobnosti
Pošto se impresivna tjelesna visina populacije koja živi na Dinaroidima ne može povezati ni sa jednim opšte poznatim faktorom životne sredine, autori studije pod naslovom „Mapping the Mountains of Giants: Anthropometric Data from the Western Balkans Reveal a Nucleus of Extraordinary Physical Stature in Europe“ pretpostavljaju da je, upravo genetika ključni faktor koji povezuje fizičke karakteristike predmetnog stanovništva sa efektima karakterističnim za haplogrupu I-M170 koji se ogledaju u jedinstvenim fizičkim karakteristikama. Sa druge strane, imajući u vidu da su i nivo društveno-ekonomskog razvoja i kvalitet proteina u ishrani, još uvijek suboptimalni, pa lokalni trend rasta ima potencijal da se nastavi u budućnosti. Ovaj članak koji je objavljen u prestižnom časopisu „Biology“ (ISSN 2079-7737; JCR - Q1; Impact Factor: 5.168), sumira sve ključne socio-ekonomske, nutritivne i genetske podatke i nudi moguća objašnjenja za predmetni antropološki fenomen i posebnost fizičkih karakteristika stanovništva nastanjenog na Dinaroidima.
Slika 1. Približne granice Dinaroida (Izvor: Članak u časopisu „Biology“)
– Stanovnici Dinaroida, pretežno populacija sa prostora bivše Jugoslavije i stanovništvo jednog dijela Albanije, i ranije su bili poznati po neobično izraženoj tjelesnoj visini (na početku XX vijeka zabilježeno je da su Crnogorci bili najviši na svijetu); međutim, u periodu nakon Drugog svjetskog rata došlo je do značajnog nedostatka podataka u vezi sa ovom pojavom – ističe jedan od autora predmetne studije, doc. dr Bojan Mašanović, prodekan za nastavu na Fakultetu za sport i fizičko vaspitanje Univerziteta Crne Gore.
Predmetna antropološka studija je obuhvatila populaciju od 47.158 pojedinaca (24.642 muškarca i 22.516 žena) koja su sprovedena u periodu od 2010 do 2018. godine istakao je rukovodilac sprovedenog projekta dr Pavel Grasgruber sa Masarik univerziteta u Brnu, kao i da je u studiji učestvovalo sedamnaest istraživala iz sedam država.
– Prema najnovijim podacima koji su, u okviru ove studije, ponuđeni naučnoj i opštoj javnosti, momci iz Crne Gore, trenutno su najviši osamnaestogodišnjaci na svijetu (182,9 cm), nadmašujući svoje vršnjake iz Holandije (182,4 cm) – izvodi najvažnije rezultate iz objavljene naučne studije prof. dr Stevo Popović, vanredni profesor na Fakultetu za sport i fizičko vaspitanje Univerziteta Crne Gore, jedan od autora, i dodaje da regionalna analiza pokazuje nadasve drugačije rezultate, i to da su osamnaestogodišnjaci sa područja Dalmacije još viši (183,7 cm), i da se, počevši od jadranske obale u Dalmaciji, preko Hercegovine, sve do centralnog dijela Crne Gore proteže kontinuirani pojas u kojem žive izuzetno visoki ljudi (>184 cm).
Slika 2. Regionalne razlike u visini muškaraca u bivšoj Jugoslaviji i Albaniji, uključujući prosječne vrijednosti pojedinih gradova u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini (Izvor: Članak u časopisu „Biology“)
Ova studija je popunila dugu, vjekovnu prazninu u informacijama o sekularnom trendu tjelesne visine u regionu. Uključujući nedavno analizirane podatke u još nekoliko studija sa sličnim ciljem, dobijen je pregled regionalne varijabilnosti u visini na površini od ~230.000 km2, u osam različitih zemalja ili teritorija. Rezultati su pokazali da su, zajedno sa Holanđanima, neke od lokalnih populacija najviše na svijetu, a antropometrijski podaci usklađeni sa godinama, čak sugerišu da je Crna Gora zemlja sa apsolutno najvišom populacijom.
Cijeli članak dostupan je na sljedećoj adresi: https://www.mdpi.com/2079-7737/11/5/786/htm