Odbrana doktorske disertacije dr med Maja Raičević
Danas je u amfiteatru Medicinskog fakulteta dr med Maja Raičević javno branila doktorsku disertaciju pod nazivom: “DIJABETES MELITUS TIP 1 KOD DJECE U CRNOJ GORI: TREND INCIDENCE, REGIONALNE KARAKTERISTIKE I KVALITET ŽIVOTA PACIJENATA” pred Komisijom u sastavu:
· Prof. dr Vesna Miranović, redovna profesorica Medicinskog fakulteta Univerziteta Crne Gore;
· Prof. dr Mira Samardžić, redovna profesorica Medicinskog fakulteta Univerziteta Crne Gore;
· Prof. dr Dragan Laušević, redovni profesor Medicinskog fakulteta Univerziteta Crne Gore;
· Prof. dr Vera Zdravković, vanredna profesorica Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu;
· Doc. dr Lidija Banjac, docentkinja Medicinskog fakulteta Univerziteta Crne Gore
Biografija
Maja Raičević je rođena 1989. godine u Podgorici, gdje je završila osnovnu školu i gimnaziju. Diplomirala je u redovnom roku, maja 2014. godine, na Medicinskom fakultetu Univerziteta Crne Gore.
Nakon pripravničkog staža, 2015. godine je započela radni angažman u Institutu za bolesti djece, u Kliničkom centru Crne Gore. Specijalistički ispit iz oblasti pedijatrije je položila jula 2020. godine na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Beogradu, a potom i subspecijalistički ispit aprila 2023. godine. U međuvremenu je pohađala školu nauke u organizaciji Međunarodnog udruženja za dijabetes kod djece i adolescenata, kao i zimsku školu i školu za dijabetes, gojaznost i metabolizam, u organizaciji Evropskog udruženja za pedijatrijsku endokrinologiju.
Dobitnik je stipendije Allan Drash, zahvaljujući kojoj se maja i juna 2024. godine usavršavala u oblasti pedijatrijske dijabetologije i endokrinologije na prestižnoj klinici za djecu u Filadelfiji (CHOP), u Sjedinjenim Američkim Državama.
Objavila je više naučnih radova u eminentnim časopisima indeksiranim u međunarodnim bazama. Uzela je učešće u nekoliko međunarodnih naučnoistraživačkih projekata, sa naučnicima iz prestižnih svjetskih i evropskih centara.
Kratak prikaz rada
Dijabetes tipa 1 (T1D) je veliki izazov za javno zdravlje. Tokom godina, uočene su značajne i neobjašnjive varijacije u incidenci T1D širom svijeta, a ažuriranje tih podataka je ključno za adekvatno planiranje zdravstvenih resursa i praćenje bolesti. T1D je bolest koja utiče na sve aspekte života i stoga je usko povezana sa kvalitetom života.
Ciljevi: Ovo istraživanje je imalo za cilj da pruži novije podatke o aktuelnoj incidenci T1D kod djece u Crnoj Gori i da analizira promjene incidence tokom vremena i kako je izloženost različitim faktorima mogla uticati na nju. Štaviše, ova studija je imala za cilj i da procijeni i uporedi kvalitet života s aspekta samih pacijenata ali i njihovih roditelja, i analizira korelaciju sa metaboličkom kontrolom i drugim faktorima, kod učenika osnovnih škola sa T1D.
Metode: Ovom deskriptivnom studijom su obuhvaćena ukupno 582 pacijenta mlađa od 15 godina, kod kojih je dijagnoza novootkrivenog T1D postavljena tokom poslednjih 30 godina. Posmatrane varijable su: pol, datum rođenja i datum početka T1D. Izračunavane su tri vrste stopa incidence, izražene kao novi slučajevi na 100000 osoba: uzrasno-specifična, uzrasno- standardizovana i sirova. Godišnja procentualna promjena (APC), broj koji se posmatra kao konstantna procentualna promjena stope iz prethodne godine, određena je korišćenjem jointpoint regresione analize. Drugi dio ovog istraživanja bila je case-control studija, sprovedena u Crnoj Gori krajem 2021. godine, koja je obuhvatila 87 učenika osnovnih škola sa T1D i 248 njihovih vršnjaka koji su bili odgovarajući po polu. Učenicima su podijeljeni standardizovani upitnici (Peds-QL Generic core 4.0 upitnici za sve učesnike istraţivanja i Peds-QL Diabetes Module 3.2 i Peds-QL Family impact Module samo za pacijente). Dobijeni skorovi su upoređivani korišćenjem neparametarskih statističkih testova u odnosu na pol, regiju i sredinu u kojoj ţive (grad/selo).
Rezultati: Prosječna godišnja incidenca T1D u populaciji Crne Gore tokom cijelog perioda istraţivanja od 30 godina iznosila je 15,2/100,000. Nešto veće stope incidence su primijećene kod dječaka u odnosu na djevojčice, a incidenca se povećava sa godinama te je najveća u uzrasnoj grupi od 10 do 14 godina. Prosječna starost pacijenata u trenutku postavljanja dijagnoze bila je 8,4 ± 3,91 godina. Ako se model posmatra bez jointpointa, APC za ukupnu populaciju iznosila je 3,1 % (1,8–4,4). U drugom delu studije, djeca sa T1D su kvalitet ţivota procijenila lošijim u odnosu na svoje vršnjake, ostvarujući niţe skorove u skoro svim domenima. Razlike izmeĎu pacijenata i njihovih drugara iz odjeljenja su takođe uočene na svim poljima u različitim podgrupama formiranim u odnosu na pol, tip okruţenja i u centralnoj regiji. Dalje, duţe trajanje bolesti koreliralo je sa višim HbA1c (p=0,037) i niţim skorom roditelja na upitniku PedsQoL Diabetes Module (p=0,011). Nije primijećena značajna razlika između percepcije kvaliteta ţivota pacijenata i njihovih roditelja/staratelja (p=0,192). Učesnici su živjeli u porodici u kojoj je najmanje jedan od roditelja bio nezaposlen u 37,9 slučajeva. Skoro svaka treća majka je bila nezaposlena i što je u našem istraţivanju statistički značajno povezano sa niţim nivoom HbA1c(p=0,047). PedsQl 3.2 Diabetes Modul ukupni skor, Tretman I i Menadţment dijabetesa sumirani skor bili su značajno viši kod djece nezaposlenih majki.
Zakljuĉak: Rezultati ove studije sugerišu da je incidenca T1D među djecom u Crnoj Gori ponovo u porastu i stavljaju akcenat na faktore koji bi mogli uticati. Na taj način se pruţa uvid koje bi aktivnosti mogle biti prioritet za djecu sa dijabetesom, kao i za planiranje zdravstvene zaštite. Studija ističe da sa duţim trajanjem bolesti djeca sa T1D koja pohađaju osnovnu školu odstupaju od optimalne metaboličke kontrole imaju lošiji kvalitet ţivota od svojih vršnjaka a istovremeno opada kvalitet ţivota njihovih roditelja ili staratelja.