Intervju predsjednice Upravnog odbora Univerziteta Crne Gore prof. dr Rajke Glušice

Predsjednica Upravnog odbora Univerziteta Crne Gore (UCG) Rajka Glušica kazala je za "Dan" da se stanje na toj ustanovi nakon godinu dana mandata nove uprave popravilo. Kako je istakla, profesorima je vraćena sloboda da iznose kritičko mišljenje, finansijsko stanje se konsoliduje, a otkrivene su i neke sumnjive radnje u ranijem periodu koje su pojedine profesore i fakultete stavljale u povoljniji položaj, pa je jednoj manjoj grupi isplaćeno 363.330 eura na ime citiranja naučnih radova. Ona je kazala da je veliki broj pravilnika i drugih normativnih akata koji su donošeni na UCG u prethodnom periodu mijenjan ili rađen sa ciljem da se "legalno i legitimno" sprovodi apsolutna vlast na Univerzitetu.

– Pojedinci su imali istovremeno po četiri funkcije, nekad i po tri mandata, ili su ubirali dodatna finansijska sredstva – objašnjava Glušica.

Prema njenim riječima, UCG nije pao na svjetskim rang-listama zbog lošijeg kvaliteta obrazovanja, nego zbog toga što više ne plaćaju 16.000 eura godišnje za vještačko podizanje rejtinga na Vebometriks listi, koja nije ni relevantna.

– Nakon godinu dana rada u UO UCG mogu konstatovati da se stanje na UCG znatno popravilo u više pravaca. Najprije, promijenjena je prethodna matrica ponašanja i komunikacija nastala usljed koncentracije moći u rukama jednog čovjeka, vraćena je autonomija i ovlašćenja organizacionim jedinicama (pored drugog i odlukom UO o većem finansijskom izdvajanju za univerzitetske jedinice) i ostalim tijelima i organima UCG. Otvorenost i dijalog o svim problemima i saradnju u njihovom rješavanju, u skladu sa normativnim aktima, nova uprava je ponudila svim zaposlenima na Univerzitetu radi postizanja što veće demokratičnosti i pravednosti u odlučivanju i djelovanju. Vraća se međusobno povjerenje, slobodno se iznose stavovi i kritičko mišljenje, kako i priliči akademskoj zajednici. Brojni problemi se rješavaju dogovorom sa zainteresovanim stranama, bez revanšizma i diskriminacije – rekla je Glušica.

Govoreći o naknadama za citiranost, ona podjeća da je to bio jedan od vidova nagrađivanja koji se na UCG praktikovao od 2019.

– Tačno je da su iznosi za naknade na ime citiranosti naučnih radova za period od tri godine, od kad su isplaćivane, bili veliki – 363.330 eura. Uočili smo da su nagrade za citate dobijali uglavnom isti fakulteti i naučnici, a da je najveći broj univerzitetskih jedinica veoma malo ili nimalo (sedam nije imalo nijednu isplatu po osnovu citiranosti) dobijao ovu vrstu nagrade. Iako nastojimo da na razne načine podržavamo i podstičemo naučni rad na UCG, ovaj vid nagrađivanja smatrali smo problematičnim iz više razloga. Najkrupniji je taj što se ovim pristupom nagrađuje već nagrađeni rad u kontinuitetu duži niz godina. Iz tog, ali i drugih razloga, kao što su neke potencijalne zloupotrebe, na sjednici UO od 15. februara ove godine usvojili smo novi pravilnik o postupku i uslovima vrednovanja i načinu nagrađivanja zaposlenih za izuzetan dorinos razvoju i međunarodnom pozicioniranju UCG, kojim je ukinuto nagrađivanje po osnovu citiranosti radova. Novim pravilnikom je uklonjena i diskriminacija u pogledu nagrađivanja različitih naučnih disciplina, jer su izjednačeni uslovi nagrađivanja za radove iz prirodno-tehničkih i društveno-humanističkih nauka – kazala je Glušica.

Što se tiče pada crnogorskog univerziteta na Vebometriks rang-listi, Glušica kaže da se na njoj rangiranje obavlja prema uporednoj analizi podataka sa sajtova Ahrefs, Alexa i Majestic po nepoznatom algoritmu. Pozicioniranost na ta tri sajta ima presudan uticaj na rangiranje na Vebometriksu.

– Nova uprava UCG je odlučila da ukine pretplatu za ove sajtove jer je smatrala da nije dobro na vještački način podizati svoj rejting bilo gdje, pa ni na Vebometriks listi. Ukupni trošak za pretplate na ove sajtove u 2019. i 2020. godini iznosio je gotovo 16.000 eura, preciznije 15.921,61 euro, pored 1.352.99 za prva dva mjeseca prošle godine, nakon čega je ukinuta pretplata. Sem toga, Vebometriks lista se u naučnom svijetu ne uzima kao ozbiljna, relevantna mjera kvaliteta naučne institucije, pa je i to bio razlog smanjenog interesovanja za ovu konkretnu listu. Dodajmo podatak da je čak i u ovom slučaju rangiranja konstatovano da je UCG napredovao u jedinoj bitnoj kategoriji – ekselentnosti, a koja se tiče broja objavljenih radova. Dakle, Univerzitet Crne Gore nije pao na Vebometriks listi zato što je lošije ili manje radio u prošloj godini, nego zato što nije plaćao visoke pretplate za prisutnost i pozicioniranje UCG na određenim sajtovima. Ne postoji nijedan ozbiljan univerzitet u svijetu koji brine o svom rangiranju na toj listi. Prosto, ona nije relevantna. Međutim, prethodno rukovodstvo je koristilo ovu listu kao potvrdu uspješnog rada, a u stvari to je bio privid plaćan, nažalost, ozbiljnom sumom novca – ističe Glušica.